Το Ανώτατο Δικαστήριο ακυρώνει την ΚΥΑ του 2017 για την τιμολόγηση του νερού, αναφέροντας “το νερό ως κοινωφελές αγαθό και όχι ως εμπορικό προϊόν”. Είχαν προηγηθεί 3 αποφάσεις του ΣτΕ που επικύρωσαν πανηγυρικά τον δημόσιο χαρακτήρα της ΕΥΔΑΠ – Με την τελευταία (αρχές Οκτωβρίου), ακύρωσε τον διαγωνισμό που παραχωρεί σε ιδιώτες το δίκτυο υδροδότησης της Αττικής.
Ένα ανυπέρβλητο τείχος για το δημόσιο χαρακτήρα και κυρίως για τη διαχείριση του νερού όχι ως εμπορικό προϊόν αλλά σαν κοινωφελές αγαθό, ορθώνει εκ νέου το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο με μια ακόμα απόφασή του ξεκαθαρίζει τους όρους χρήσης των υδάτων, επιβεβαιώνοντας αφενός την ανάγκη προστασίας του, ενώ αφετέρου αναγνωρίζει την υποχρέωση των Κυβερνήσεων να διαχειρίζονται το νερό ως κοινωφελές αγαθό και όχι ως εμπορικό προϊόν.
Συμβούλιο της Επικρατείας: Η νέα απόφαση
Με την πρόσφατη απόφασή του, το ΣτΕ θέτει το πλαίσιο ορθής εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας 2000/60 για την προστασία των υδάτων. Συγκεκριμένα, η μείζονα σύνθεση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ, με την προσφάτως δημοσιευθείσα 2519/2022 απόφασή της, ακύρωσε ομόφωνα, στο σύνολό της, την υπ’ αριθμ. 135275/19.05.2017 απόφαση της διυπουργικής Εθνικής Επιτροπής Υδάτων, περί κανόνων τιμολόγησης του νερού, ως αντίθετη στην Οδηγία 2000/60 και στη σχετική εθνική νομοθεσία (ν. 3199/2003 και π.δ. 51/2007).
Κατ’ αρχάς η απόφαση του ΣτΕ αναφέρεται στη διακήρυξη της ίδιας της ευρωπαϊκής οδηγίας 2000/60/ΕΚ ότι «το ύδωρ δεν είναι εμπορικό προϊόν» και σημειώνει ότι από τις διατάξεις της Οδηγίας και το σκοπό της, συνιστάμενο στη διασφάλιση της ποιότητας του ύδατος και στη διαχείριση αυτού όχι ως εμπορικού προϊόντος, αλλά ως κοινωφελούς αγαθού, προκύπτει ότι η εθνική πολιτική παροχής υπηρεσιών ύδρευσης, συμπεριλαμβανομένης και της τιμολόγησης αυτών, σχεδιάζεται από τα κράτη μέλη ως πολιτική παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με κριτήριο την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της εν λόγω Οδηγίας, ανά λεκάνης απορροής υδάτων, για την προστασία των εσωτερικών, επιφανειακών και υπόγειων υδάτων συνεκτιμώντας κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Συμβούλιο της Επικρατείας: Το σκεπτικό για την ακύρωση
Ειδικότερα, όπως αναφέρουν οι δικηγόροι Αλέξανδρος Σαρηβαλάσης και Αικατερίνη Γεωργιάδου που χειρίστηκαν την υπόθεση, ακυρώνει την ΚΥΑ τιμολόγησης ως αντίθετη στην ανωτέρω οδηγία διότι:
-δεν θεσπίζονται συγκεκριμένοι κανόνες ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πάροχοι των υπηρεσιών ύδατος προσαρμόζουν την τιμολογιακή τους πολιτική στα δεδομένα που προκύπτουν από τα εγκεκριμένα σχέδια διαχείρισης της κάθε λεκάνης απορροής ποταμών (πέραν των ειδικών ρυθμίσεων για το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος πόρου),
-δεν προβλέπεται ότι κατά την έγκριση των τιμολογίων των παρόχων από τις αρμόδιες αρχές, ελέγχεται η τήρηση των κατευθύνσεων που τίθενται στα σχέδια διαχείρισης, ώστε να εξασφαλίζεται ότι η τιμολογιακή πολιτική διαμορφώνεται κατά τρόπο σύμφωνο προς την Οδηγία, κατ΄ εκτίμηση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών και οικονομικών αποτελεσμάτων της ανάκτησης κόστους και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και
-δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένοι παράμετροι, κατ’ εκτίμηση των οποίων πρέπει να καθορίζεται το επίπεδο ανάκτησης του κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις.
Τρίτη απόφαση
Είχαν προηγηθεί τρείς αποφάσεις του ΣτΕ για τον ακραιφνώς δημόσιο χαρακτήρα της ΕΥΔΑΠ. Με αυτές, αρνήθηκε να συναινέσει στην μεταβίβαση της πλειοψηφίας των μετοχών των εταιρειών ύδρευσης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ) στο Υπερταμείο. Με την τελευταία (Οκτωβριος 2022) μπλόκαρε και τον εν εξελίξει Διαγωνισμό ( και όλες τις συναφείς πράξεις) για την παραχώρηση με ΣΔΙΤ σε ιδιώτες της διαχείρισης του μεγαλύτερου υδροδοτικού συστήματος της Χώρας
Ουσιαστικά δηλαδή αρνήθηκε, θεωρώντας ότι πρόκειται για ενιαίο σύνολο με την ΕΥΔΑΠ που προστατεύεται ο δημόσιος χαρακτήρας της, την εκχώρηση μέσω σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ) του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης της Αθήνας.