Τμήμα 9ο Μονομελές
Δικαστής: Α. Γκούντουβα, Πρωτοδίκης Δ.Δ.
Με την κρινόμενη προσφυγή ζητείται η ακύρωση απόφασης του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, με την οποία απορρίφθηκε ενδικοφανής προσφυγή της προσφεύγουσας ανώνυμης εταιρίας (ΑΕ) κατά Οριστικής Πράξης Διορθωτικού Προσδιορισμού Φόρου Εισοδήματος, οικονομικού έτους 2003. Με την τελευταία αυτή πράξη, κατόπιν ελέγχου, προσδιορίστηκαν εξωλογιστικά τα καθαρά κέρδη της προσφεύγουσας και καταλογίστηκε σε βάρος της κύριος φόρος εισοδήματος πλέον πρόσθετου φόρου ανακρίβειας.
Η ανώνυμη εταιρία έχει την ικανότητα να είναι διάδικος στη διοικητική δίκη και εκπροσωπείται νομίμως ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων κατ’ αρχάς από το Διοικητικό της Συμβούλιο. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 48α του ν. 2190/1920, όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, με απόφαση του Υπουργού Εμπορίου (και ήδη του οικείου νομάρχη), η οποία υπόκειται στις διατυπώσεις δημοσιότητας των άρθρων 7α και 7β του ίδιου νόμου, είναι δυνατή η ανάκληση της άδειας σύστασης ανώνυμης εταιρίας σε περίπτωση παράλειψης υποβολής στην αρμόδια αρχή των ισολογισμών τριών τουλάχιστον διαχειριστικών ετών, οπότε η ανώνυμη εταιρία τίθεται υπό εκκαθάριση. Και ναι μεν, κατά το στάδιο αυτό, θεωρείται ότι υπάρχει το νομικό πρόσωπο της για την παραπάνω αιτία λυθείσας εταιρίας, μέχρι όμως τον χρόνο διορισμού των εκκαθαριστών αυτού η ανώνυμη εταιρία τελεί χωρίς νόμιμη εκπροσώπηση. Και τούτο διότι, όπως συνάγεται από τη σαφή γραμματική διατύπωση της διάταξης του άρθρου 48 παρ.2 του ν. 2190/1920 (που ομιλεί για “τέως” διοικητικό συμβούλιο), στην οποία παραπέμπει το ως άνω άρθρο 48α – μάλιστα δε και εξ αντιδιαστολής προς τη διάταξη του άρθρου 47α παρ. 3 [κατά την οποία, στην ειδική περίπτωση όπου η εταιρία λύεται λόγω παρελεύσεως του ορισθέντος χρόνου διαρκείας της (οπότε και εισέρχεται αυτομάτως στο στάδιο της εκκαθαρίσεως, χωρίς να απαιτείται δημοσίευση)], το διοικητικό συμβούλιο εκτελεί εκ του νόμου «χρέη εκκαθαριστού μέχρι του διορισμού εκκαθαριστών υπό της γενικής συνελεύσεως»], μετά τη θέση ανώνυμης εταιρίας σε εκκαθάριση συνεπεία της λύσεώς της για την παραπάνω αιτία και μέχρι να τελειώσει το στάδιο αυτό, παύει η ανήκουσα στα μέχρι τότε αρμόδια όργανα αυτής εξουσία εκπροσώπησής της (ΣτΕ 1062/2020, 515 -6/1999, Α.Π. 609/1985, πρβλ και Α.Π. 1663/2011, 1007, 1192/2013). Και ναι μεν το άρθρο 49 του ν. 2190/1920 (στο οποίο επίσης παραπέμπει το ως άνω άρθρο 48α) προβλέπει στην παράγραφο 7 αυτού (όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 14 του ν. 2339/1995), ότι: «Ο διορισμός εκκαθαριστών συνεπάγεται αυτοδικαίως την παύση της εξουσίας του διοικητικού συμβουλίου», η διάταξη όμως αυτή, κατά την έννοιά της, εν όψει και των ως άνω ειδικών (και μη ενιαίων για κάθε περίπτωση λύσης της ΑΕ) ρυθμίσεων, δεν σκοπεί, πάντως, στο να καταστήσει, σε κάθε ανεξαιρέτως περίπτωση (συνεπώς και στην εξεταζόμενη) το (τέως) διοικητικό συμβούλιο λυθείσης ανώνυμης εταιρίας εκ του νόμου εκκαθαριστή αυτής μέχρι τον ορισμό αυτού (ή αυτών) από τα αρμόδια όργανα, αλλά έχει την έννοια ότι, μετά τον εν λόγω διορισμό παύει η εξουσία του διοικητικού συμβουλίου σε όσες περιπτώσεις είχε, κατά τις ειδικότερες διατάξεις του ν. 2190/1920, κατ’ εξαίρεση, και μέχρι τότε, διατηρηθεί υπέρ αυτού (βλ. ΣτΕ 1062/2020). Εξάλλου, σε περίπτωση αδυναμίας σύγκλησης Γενικής Συνέλευσης και εκλογής Διοικητικού Συμβουλίου εφαρμοστέο τυγχάνει το άρθρο 69 του ΑΚ. Με τη διάταξη αυτή, η οποία εφαρμόζεται και για το διοικητικό συμβούλιο ανώνυμης εταιρίας (πρβλ. Α.Π. 1392/2014), επιδιώκεται η προστασία των συμφερόντων του νομικού προσώπου και των τρίτων προσώπων (εταίρων, πιστωτών) που σχετίζονται με αυτό, αλλά και του ευρύτερου συνόλου, ενόψει της σημασίας που έχουν τα νομικά πρόσωπα και ιδιαίτερα οι εμπορικές εταιρίες, ως μέσο άσκησης οικονομικής δραστηριότητας, και εξασφαλίζεται η διοίκηση και εκπροσώπηση της ανώνυμης εταιρίας (βλ. Ολομ. Α.Π. 5/2004). Με τη διορίζουσα την προσωρινή διοίκηση δικαστική απόφαση καθορίζονται τόσο οι εξουσίες αυτής, όσο και η θητεία της. Τούτου παρέπεται ότι οι εξουσίες της προσωρινής διοίκησης που ορίζεται κατά το άρθρο 69 ΑΚ είναι χρονικά περιορισμένες και, επομένως, εάν η προσωρινή διοίκηση διορίστηκε για ορισμένο χρονικό διάστημα, το λειτούργημά της και συνακόλουθα και η ιδιότητα των μελών της λήγουν αυτοδίκαια με την πάροδο του χρόνου αυτού, έστω και αν δεν έπαψε να υπάρχει ο λόγος που προκάλεσε το διορισμό τους (βλ. Εφ.Αθ. 1101/2017, 8408/1988, πρβλ.Α.Π. 255/1958, Εφ.Πειρ 285/1997, βλ.σχετ. και Ολ. Α.Π. 5/2004 κατά την οποία μετά τη λήξη της θητείας του μέλους η επίδοση δικογράφου σ’ αυτό δεν παράγει έννομες συνέπειες).
Στην προκειμένη περίπτωση, δυνάμει απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά (Τμήμα Εκουσίας Δικαιοδοσίας), ορίστηκαν εκκαθαριστές της προσφεύγουσας τρία πρόσωπα, χωρίς να παραχωρείται σε καθέναν από αυτούς η εξουσία εκπροσώπησης της εταιρίας μεμονωμένα. Η εντολή που δόθηκε από το δικαστήριο στα ανωτέρω τρία πρόσωπα ήταν, από κοινού, να διενεργήσουν την εκκαθάριση της προσφεύγουσας σύμφωνα με τον νόμο και το καταστατικό της χωρίς καθορισμό συγκεκριμένου χρονικού πλαισίου εντός του οποίου το έργο αυτό θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί. Ακολούθως, η Γενική Συνέλευση της προσφεύγουσας αποφάσισε τη μείωση του αριθμού των εκκαθαριστών από τρεις σε έναν, τροποποιώντας αντίστοιχα άρθρο του καταστατικού της και, περαιτέρω, διόρισε ως εκκαθαριστή ένα εκ των άνω προσώπων με την εντολή να διενεργήσει την εκκαθάριση της εταιρίας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον νόμο “αρχής γενομένης από της εγκρίσεως της δια των αποφάσεων της παρούσας Γενικής Συνέλευσης σχετικής τροποποίησης του Καταστατικού της εταιρείας”. Το Δικαστήριο συνεκτιμώντας ότι ήδη από το έτος 2007 είχε ανακληθεί η άδεια σύστασης της προσφεύγουσας χωρίς να ακολουθήσει ορισμός εκκαθαριστή της εταιρίας από τα αρμόδια όργανα αυτής έκρινε ότι η Γενική Συνέλευση των μετόχων της προσφεύγουσας ακόμη κι αν ήθελε θεωρηθεί πως συνήλθε νομίμως, δεν είχε κατά τον χρόνο αυτό εξουσία ορισμού ενός προσώπου ως μοναδικού εκκαθαριστή της εταιρίας διότι οι εκκαθαριστές της εταιρίας είχαν ήδη οριστεί σε προηγούμενο χρόνο με δικαστική απόφαση (την απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά, Τμήμα Εκουσίας Δικαιοδοσίας), η οποία δεν ανακλήθηκε ούτε ακυρώθηκε με οποιονδήποτε τρόπο. Συνεπώς, κατά τον χρόνο άσκησης της κρινόμενης προσφυγής και συζήτησης αυτής, κρίθηκε ότι εξουσία δικαστικής εκπροσώπησης της προσφεύγουσας είχαν οι τρεις δικαστικά διορισμένοι εκκαθαριστές της ενεργούντες από κοινού. Απορρίπτει την προσφυγή.
