ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ 153 / 2021Ευθύνη του εργολάβου για ελαττωμάτα και ελλείψεις, που φέρει το έργο το οποιο εκτελέστηκε απο αυτόν

Αριθμός 153/2021

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Α2′ Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Γεώργιο Αποστολάκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Θεόδωρο Κανελλόπουλο, Αικατερίνη Κρυσταλλίδου, Μυρσίνη Παπαχίου και Μαρία Ανδρικοπούλου – Εισηγήτρια, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 9 Νοεμβρίου 2020, με την παρουσία και της γραμματέως Θεοδώρας Παπαδημητρίου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Δ. Τ. του Σ., κατοίκου …. Εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Φλώρα Τριανταφύλλου.

Του αναιρεσιβλήτου: νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία “Δημήτριος Βικέλας”, που εδρεύει στην Κηφισιά, ως καθολικού διαδόχου του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου του Δήμου Κηφισιάς με την επωνυμία “Δημοτικό Γυμναστήριο Κηφισιάς I. ΖΗΡΙΝΗΣ, και εκπροσωπείται νόμιμα. Εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο του Αικατερίνα Ζαγγανά.
Μετά την εκφώνηση των ονομάτων των διαδίκων, η πληρεξούσια του αναιρεσιβλήτου έλαβε τον λόγο και ζήτησε την αναβολή της υπόθεσης για τους λόγους που ανέπτυξε. Για το αίτημα της αναβολής τον λόγο έλαβε και η πληρεξούσια του αναιρεσείοντος, η οποία δεν συναίνεσε.
Το Δικαστήριο διασκέφθηκε και διά του Προέδρου του απέρριψε το αίτημα αναβολής.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 1-3-2016 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις 4606/2016 του ίδιου Δικαστηρίου και 3019/2018 του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί ο αναιρεσείων με την από 9-11-2018 αίτησή του.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η πληρεξούσια του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αίτησης, η πληρεξούσια του αναιρεσιβλήτου την απόρριψή της, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Με την κρινόμενη αίτηση αναίρεσης προσβάλλεται η 3019/2018 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, με την οποία απορρίφθηκε η από 21/12/2016 έφεση της εναγόμενου-εκκαλούντος και ήδη αναιρεσείοντος κατά της 4606/2016 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών που είχε δεχθεί την από 1/3/2016 αγωγή και υποχρέωσε τον εναγόμενο και ήδη αναιρεσείοντα να καταβάλει στον ενάγοντα και ήδη αναιρεσίβλητο το ποσό των 54.759 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής, ως αποζημίωση λόγω ενδοσυμβατικής του ευθύνης για υπαίτια μη εκτέλεση σύμβασης έργου και για συμφωνηθείσα ποινική ρήτρα.
Από τις διατάξεις των άρθρων 688-690 του ΑΚ που καθορίζουν λεπτομερώς την ευθύνη του εργολάβου αναλόγως με τη φύση των ελαττωμάτων και ελλείψεων, τα οποία φέρει το έργο που εκτελέσθηκε από αυτόν, προκύπτει ότι ο εργοδότης δικαιούται να απαιτήσει α) σε περίπτωση επουσιωδών ελαττωμάτων, είτε τη διόρθωση αυτών, είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής, β) σε περίπτωση ουσιωδών ελαττωμάτων, τα οποία καθιστούν το έργο άχρηστο ή έλλειψης των συνολογηθεισών ιδιοτήτων, είτε τη διόρθωση είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής είτε αντί αυτών να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση και γ) σε περίπτωση κατά την οποία οι ελλείψεις του έργου, οι οποίες ανάγονται είτε σε ουσιώδη είτε σε επουσιώδη ελαττώματα όσο και σε συμφωνημένες ιδιότητες, οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου, ο εργοδότης δικαιούται αντί της υπαναχώρησης ή μείωσης της αμοιβής να απαιτήσει αποζημίωση για κάθε ζημία, η οποία προήλθε από το γεγονός ότι ο εργολάβος δεν ανταποκρίθηκε υπαιτίως στις από τη σύμβαση υποχρεώσεις του να κατασκευάσει έργο που να φέρει τις συμφωνημένες ιδιότητες και χωρίς ελαττώματα. Έτσι, ο εργοδότης που επιδιώκει αποζημίωση με βάση το άρθρο 690 ΑΚ οφείλει να επικαλεσθεί και να αποδείξει α) την κατάρτιση της σύμβασης έργου, β) ότι το έργο εκτελέσθηκε, γ) ότι το εκτελεσθέν έργο έχει ελλείψεις, που πρέπει να προσδιορίζονται, χωρίς να ενδιαφέρει η διάκρισή τους σε ουσιώδεις ή επουσιώδεις και δ) την ζημία που υπέστη από τις ελλείψεις του έργου, η οποία τελεί σε λογική ακολουθία με το ποσό της αποζημίωσης που ζητεί. Το βάρος της απόδειξης για την υπαιτιότητα του εργολάβου δεν φέρει ο εργοδότης αλλά ο εναγόμενος εργολάβος οφείλει να αποδείξει ότι οι ελλείψεις ή τα ελαττώματα του έργου ανάγονται σε περιστατικό για το οποίο αυτός δεν ευθύνεται (ΑΠ 985/2015, ΑΠ 610/1990 ΕλλΔνη 32 σελ. 980). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 692 ΑΚ, μετά την έγκριση του έργου από τον εργοδότη ο εργολάβος απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη για τις τυχόν ελλείψεις του, εκτός αν αυτές δεν μπορούσαν να διαπιστωθούν με κανονική εξέταση όταν έγινε η παραλαβή του έργου ή αν ο εργολάβος τις απέκρυψε με δόλο. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, η έγκριση προϋποθέτει πραγματική παράδοση του έργου, μπορεί δε να είναι ρητή, με την έννοια ότι ο εργοδότης δήλωσε ότι το έργο εκτελέστηκε σύμφωνα με τους όρους και τις προδιαγραφές της εργολαβικής σύμβασης που κατάρτισε με τον εργολάβο, ή σιωπηρή, που μπορεί να συναχθεί από την ανεπιφύλακτη ή χωρίς διαμαρτυρία παραλαβή του έργου από τον εργοδότη. Παρά, όμως, την έγκριση του εργοδότη ο εργολάβος ευθύνεται για τις ελλείψεις του έργου, αν αυτές δεν μπορούσαν να διαγνωσθούν με κανονική εξέταση αυτού κατά την παραλαβή του και μάλιστα είτε έγινε η “κανονική” εξέταση είτε όχι (ΑΠ 1197/2017) ή αν ο εργολάβος τις απέκρυψε με δόλο. Δόλια απόκρυψη, κατά την έννοια της ανωτέρω διάταξης, υπάρχει όταν ο εργολάβος, κατά τον χρόνο μετάθεσης του κινδύνου στον εργοδότη, δηλαδή, κατά τον χρόνο της παράδοσης του πράγματος στον εργοδότη και της παραλαβής αυτού από τον τελευταίο, αν και γνωρίζει ή βασίμως υποπτεύεται την ύπαρξη των ελλείψεων (ουσιωδών ή επουσιωδών ελαττωμάτων ή ελλείψεων συμφωνημένων ιδιοτήτων-άρθρα 689 και 534 του ΑΚ), δεν τα γνωστοποιεί στον αγνοούντα αυτά εργοδότη, παρά την υποχρέωσή του προς τούτο από την συναλλακτική καλή πίστη (ΑΠ 177/2012, ΑΠ 243/2009). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αρ. 19 ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση. Έλλειψη νόμιμης βάσης της απόφασης, η οποία στοιχειοθετεί τον προβλεπόμενο από τη διάταξη του αριθμού 19 ΚΠολΔ λόγο αναίρεσης, συντρέχει, όταν στο αιτιολογικό της απόφασης, που αποτελεί την ελάσσονα πρόταση του δικανικού συλλογισμού, δεν περιέχονται καθόλου ή δεν αναφέρονται με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία το δικαστήριο της ουσίας στήριξε την κρίση του επί ζητήματος με ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης κι έτσι δεν μπορεί να ελεγχθεί, αν στη συγκεκριμένη περίπτωση συνέτρεχαν ή όχι οι όροι του κανόνα ουσιαστικού δικαίου, που εφαρμόστηκε ή αν συνέτρεχαν οι όροι άλλου κανόνα που ήταν εφαρμοστέος, αλλά δεν εφαρμόσθηκε (ΟλΑΠ 6/2006). Από την διάταξη αυτή, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παρ.3 του Συντάγματος, προκύπτει ότι ο προβλεπόμενος απ` αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται όταν στην ελάσσονα πρόταση του νομικού συλλογισμού δεν εκτίθενται καθόλου πραγματικά περιστατικά (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέμενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται, βάσει του πραγματικού του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου, για την επέλευση της έννομης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνηση της (ανεπαρκής αιτιολογία) ή όταν αντιφάσκουν μεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία), δηλαδή όταν τα πραγματικά περιστατικά που στηρίζουν το αποδεικτικό πόρισμά της για κρίσιμο ζήτημα συγκρούονται μεταξύ τους και αλληλοαναιρούνται, αποδυναμώνοντας έτσι την κρίση της απόφασης για την υπαγωγή ή μη της ατομικής περίπτωσης στο πραγματικό συγκεκριμένου κανόνα ουσιαστικού δικαίου, που συνιστά και το νομικό χαρακτηρισμό της ατομικής περίπτωσης. Δεν υπάρχει όμως ανεπάρκεια αιτιολογιών, όταν η απόφαση περιέχει συνοπτικές, αλλά πλήρεις αιτιολογίες. Εξάλλου, το κατά νόμο αναγκαίο περιεχόμενο της ελάσσονος πρότασης προσδιορίζεται από τον εκάστοτε εφαρμοστέο κανόνα ουσιαστικού δικαίου, του οποίου το πραγματικό πρέπει να καλύπτεται πλήρως από τις παραδοχές της απόφασης στο αποδεικτικό της πόρισμα, και να μην καταλείπονται αμφιβολίες. Ελλείψεις δε αναγόμενες μόνο στην ανάλυση και στάθμιση των αποδεικτικών μέσων και γενικότερα ως προς την αιτιολόγηση του αποδεικτικού πορίσματος, αν αυτό διατυπώνεται σαφώς, δεν συνιστούν ανεπαρκείς αιτιολογίες. Δηλαδή, μόνο το τι αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε είναι ανάγκη να εκτίθεται στην απόφαση πλήρως και σαφώς και όχι γιατί αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε (ΟλΑΠ 15/2006). Τέλος, κατά το άρθρο 559 αρ. 8 περ. α` του ΚΠολΔ, ιδρύεται λόγος αναίρεσης και αν το δικαστήριο παρά το νόμο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν ή δεν έλαβε υπόψη πράγματα που προτάθηκαν. “Πράγματα”, κατά την έννοια της διάταξης αυτής, είναι οι αυτοτελείς πραγματικοί ισχυρισμοί των διαδίκων, που συγκροτούν την ιστορική βάση και, επομένως, θεμελιώνουν το αίτημα της αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης και όχι ισχυρισμοί, που αποτελούν άρνηση της αγωγής ή της ένστασης ή επιχειρήματα νομικά ή πραγματικά, τα οποία αντλούνται από το νόμο ή την εκτίμηση των αποδείξεων (ΑΠ 3/2020, ΑΠ 467/2018, ΑΠ 1530/2008).
Στην προκείμενη περίπτωση, από την παραδεκτή επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης (άρθρο 561 παρ. 2 ΚΠολΔ), προκύπτει ότι, το Εφετείο, δέχθηκε, κατά την ανέλεγκτη κρίση του, ως αποδειχθέντα τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: “Στις 28-1-2011 μεταξύ του Ν.Π.Δ.Δ. του Δήμου Κηφισιάς με την επωνυμία “ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ I. ΖΗΡΙΝΗΣ”, του οποίου ήδη το ενάγον Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία “ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΙΚΕΛΑΣ” είναι καθολικός διάδοχος δυνάμει των διατάξεων του ν .3852/2010 και της με αριθμό 57/2011 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Κηφισιάς (ΦΕΚ/Β/1130/2011) και του εναγομένου, καταρτίστηκε σύμβαση έργου για προμήθεια και τοποθέτηση τέντας στο γήπεδο κλειστού μπάσκετ του γυμναστηρίου Κηφισιάς Ι. ΖΗΡΙΝΗΣ. Η εν λόγω σύμβαση συνήφθη σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 23 του -Ε.Κ.Π.ΟΤΑ (Ενιαίος Κανονισμός Προμηθειών των ΟΤΑ -Υπουργική Απόφαση 11389/1993-ΦΕΚ/Β7185/1993), ήτοι με τη διαδικασία του πρόχειροι διαγωνισμού και αφού εκπονήθηκε η σχετική τεχνική μελέτη και εκδόθηκαν οι αναγκαίες προς τούτο αποφάσεις ανατέθηκε το έργο στον εναγόμενο, Δ. Τ.. Ειδικότερα εκπονήθηκε α) η με αριθμό …/2010 μελέτη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Κηφισιάς, η οποία συντάχθηκε και αφορούσε την προμήθεια και τοποθέτηση τέντας στον προαύλιο χώρο του Δημοτικοί Γυμναστηρίου Κηφισιάς “Ι. ΖΗΡΙΝΗΣ”, που θα αποτελεί την επικάλυψη της μεταλλικής κατασκευής του νέου κλειστού γυμναστηρίου – γηπέδου καλαθοσφαίρισης – γηπέδου πετοσφαίρισης, που προγραμματίζετο να κατασκευαστεί και πράγματι κατασκευάστηκε στο χώρο αυτό και εκδόθηκαν β) η με αριθμό …/2010 έκθεση ανάληψης δαπάνης, με την οποία προϋπολογίστηκε για την ως άνω προμήθεια και τοποθέτηση και ενεγράφη στον προϋπολογισμό συνολικό ποσό 45.000 ευρώ, γ) η με αριθμό …/2010 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΝΠΔΔ I. ΖΗΡΙΝΗΣ περί έγκρισης δαπάνης και ψήφισης διάθεσης πίστωσης ποσού 45.000 με ΦΠΑ σε βάρος του Κ.Α. 00.7135.06, προϋπολογισμού έτους 2010, έγκρισης των τεχνικών προδιαγραφών της υπ’ αρ. …/2010 μελέτης της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου και διεξαγωγής πρόχειρου διαγωνισμού της προμήθειας, δ) η με αριθμό 11/2010 απόφαση του Προέδρου του ΝΠΔΔ Ι. ΖΗΡΙΝΗΣ περί διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή για την προμήθεια και τοποθέτηση τέντας για γήπεδο μπάσκετ κλειστού με μπαλόνι (χορηγία ΟΠΑΠ), ε) το από 20-5-2010 πρακτικό διενέργειας πρόχειρου διαγωνισμού με το οποίο η επιτροπή αξιολόγησης, εισηγήθηκε στα μέλη του Δ.Σ. του ΝΠΔΔ την έγκριση της κατακύρωσης του διαγωνισμού στο ύψος των 34.500 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την προμήθεια και 2.600 ευρώ πλέον ΦΠΑ για την τοποθέτηση στον εναγόμενο, Δ. Τ., κατόπιν υποβολής της από 20-5-2010 οικονομικής προσφοράς του, στ) η με αριθμό …/2010 απόφαση του Προέδρου του ΝΠΔΔ με την επωνυμία ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ Ι. ΖΗΡΙΝΗΣ, με την οποία αποφασίστηκε η κατακύρωση του πρόχειρου διαγωνισμού για την προμήθεια και τοποθέτηση τέντας νια γήπεδο μπάσκετ; κλειστού με μπαλόνι (χορηγία ΟΠΑΠ). Με την ως άνω σύμβαση ο εναγόμενος ανέλαβε την υποχρέωση να προμηθεύσει και να τοποθετήσει την τέντα σύμφωνα με τις αναφερόμενες αναλυτικά στη με αρ. 52/2010 μελέτη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Κηφισιάς και την από 20-5-2010 προσφορά του, η οποία και αποτέλεσε στοιχείο της σύμβασης, προδιαγραφές και ιδιότητες. Οι αναφερόμενες στην προκήρυξη και την ως άνω μελέτη και προσφορά προδιαγραφές και ιδιότητες του έργου, ήταν ειδικότερα η τέντα να είναι άριστης ποιότητας, με τα τεχνικά χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο ενδεικτικό τιμολόγιο της σχετικής μελέτης, ήτοι τέντα με διαστάσεις : μήκος 28 μ., πλάτος 20,00 μ., ύψος κορφιά 8,00 μ, ύψος πλευρών 4,50 μ, με υλικό: ειδική εύκαμπτη μεμβράνη PVC κατασκευασμένη από πολυεστερικό ύφασμα (τύπου II) επενδυμένο με χλωριούχο πολυβινύλιο, συγκολλημένο με ηλεκτρονικό μηχάνημα υψηλών συχνοτήτων και με τις εξής επιμέρους ιδιότητες: αυτοσβενούμενο υλικό (δεν αναφλέγεται), αντοχή στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV resistant), μεγάλη αντοχή σε εφελκυσμό (220/110 daN NF EN ISO 1421), δεν παράγει τοξικά αέρια, μεγάλη αντοχή στο χρόνο, βάρος 680 gr/m DIN EN ISO 2286-2,πρόσφυση 8 daN/5 cmι NF ΕΝ ISO 2411, θερμοκρασιακή σταθερότητα από -30° C έως + 70° C, αντοχή σε ψαλιδισμό 30/25 daN din53363, χρώμα μπεζ ή γκρι. Στην προμήθεια της τέντας συμπεριλαμβάνονται και τα ακόλουθα ανοίγματα, τα οποία θα έχουν σκελετό από γαλβανισμένη κοιλοδοκό 1,5 mm και επιφάνεια από μεμβράνη PVC 1. ένα διπλό άνοιγμα διαστάσεων 2,00 χ 2,00μ , 2. δύο ανοίγματα διαστάσεων 2,10 χ 1,00 μ., 3. δύο ανοίγματα αερισμού, χειροκίνητα, ανοιγόμενα, διαστάσεων 0,60 χ 1,20 μ., 4. κατά μήκος της μίας εκ των δύο πλευρών μήκους 28 μ. τα φύλλα της τέντας θα έχουν τη δυνατότητα να ανοίγουν σε ύψος έως και 1,50 μ. Στο άρθρο 4° εδαφ. Ε της Γενικής Συρραφής Υποχρεώσεων, ορίστηκε ότι ο χρόνος εγγύησης των προς προμήθεια υλικών δεν μπορεί να είναι μικρότερος των πέντε (5) ετών, ενώ παράλληλα στο άρθρο 3° εδαφ. 3, αυτής ορίστηκε ότι τα προσφερόμενα υλικά θα καλύπτουν τις προδιαγραφές του έργου και θα συνοδεύονται από όλα τα απαραίτητα πιστοποιητικά, καθώς και από εγγύηση πέντε (5) ετών. Η χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης του έργου ορίστηκε μέχρι το τέλος του έτους 2011, ο τόπος παράδοσης το Δημοτικό Γυμναστήριο Ι. Ζηρίνης της Κηφισιάς και ότι η πληρωμή του αναδόχου θα γίνει με χρηματικό ένταλμα πληρωτέο από την ταμειακή υπηρεσία του Δήμου Κηφισιάς μετά την έκδοση των σχετικών τιμολογίων και τη σύνταξη των σχετικών πρωτοκόλλων παραλαβής από την αρμόδια επιτροπή. Ακόμη συμφωνήθηκε ότι σε περίπτωση κατά την οποία (για οποιοδήποτε λόγο και αιτία) η εκτέλεση της παρούσας σύμβασης από τον δεύτερο συμβαλλόμενο και ήδη εναγόμενο, δεν γίνει με τον προσήκοντα τρόπο και σύμφωνα με τους κανόνες της τέχνης και της επιστήμης, θα καταπίπτει ως ποινική ρήτρα κατά του αναδόχου το 20% του συνολικού προβλεπόμενου ποσού της, του ΦΠΑ συμπεριλαμβανομένου. Το έργο ολοκληρώθηκε, παραδόθηκε και παραλήφθηκε, προς τούτο δε συντάχθηκαν: α) από την αρμόδια επιτροπή του Δήμου Κηφισιάς το από 4-3-2011 πρωτόκολλο παραλαβής προμήθειας ποσού 34.500 ευρώ πλέον ΦΠΑ ποσού 7.935 ευρώ, ήτοι συνολικού ποσού 42.435 ευρώ, β) από την αρμόδια επιτροπή η από 4-3-2011 βεβαίωση καλής εκτέλεσης εργασιών και γ) η από 4-3-2011 βεβαίωση σε βάρος του σχετικού κωδικού του προϋπολογισμού έτους 2010 της συνολικής δαπάνης ποσού 45.633 ευρώ. Ακολούθως ο εναγόμενος εξέδωσε α) το με αρ. …/…-3-2011 τιμολόγιο, ποσού 34.500 ευρώ πλέον ΦΠΑ ποσού 7.935 ευρώ, ήτοι συνολικού ποσού 42.435 ευρώ, το οποίο εξοφλήθηκε ολοσχερώς με το με αριθμό …/2011 ισόποσο χρηματικό ένταλμα και το με αρ. …/…-3-2011 τιμολόγιο, ποσού 2.600 ευρώ, πλέον ΦΠΑ ποσού 598 ευρώ, ήτοι συνολικού ποσού 3.198 ευρώ, το οποίο ομοίως εξοφλήθηκε ολοσχερώς από την ταμειακή υπηρεσία του Δήμου Κηφισιάς με το με αριθμό …/2011 ισόποσο χρηματικό ένταλμα. Περαιτέρω, αποδείχθηκε, ότι μετά την παράδοση του έργου παρατηρήθηκε ότι στο χώρο, που τοποθετήθηκε η τέντα συγκεντρώνονταν υδρατμοί, όταν έβρεχε εισέρχοντο νερά και όταν φυσούσε αέρας η τέντα ταλαντευόταν. Την 3-12-2013, δύο έτη και εννέα μήνες από την παραλαβή του έργου και εντός του χρόνου της συμφωνηθείσας πενταετούς εγγύησης των υλικών, καταστράφηκε ολοσχερώς, η ως άνω τοποθετηθείσα τέντα από το μπαλόνι του κλειστού γυμναστηρίου και συγκεκριμένα σκίστηκε σε κομμάτια και αποκολλήθηκε από το σκελετό στον οποίο ήταν στερεωμένη, με αποτέλεσμα κομμάτια της τέντας αυτής να βρεθούν άλλο μέσα στο χώρο του στίβου του Δημοτικού Γυμναστηρίου I. Ζηρίνης και άλλο κομμάτι αυτής να βρεθεί στην όμορη του Γυμναστηρίου οδό Άνδρου, την οποία είχε επικαλύψει στο μεγαλύτερο μέρος της. Ο σκελετός υπέστη επίσης ζημιές (στρέβλωση) από τη βίαιη αποκόλληση της τέντας. Σύμφωνα με το με αριθμό πρωτ. …-…-12-2016 πιστοποιητικό της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στην ευρύτερη περιοχή της Κηφισιάς στις 3-12-2013 και από ώρα 04:00 έως ώρα 08:00 επικρατούσαν καιρικές συνθήκες με βόρειους βορειοανατολικούς πολύ ισχυρούς έως θυελλώδεις ανέμους (7-8) Μποφόρ με ριπές πολύ θυελλώδεις (9-10) Μποφόρ. Από το παραπάνω συμβάν κατέστη προφανές, ότι η τέντα που προμήθευσε ο εναγόμενος το ενάγον δεν πληρούσε τις προαναφερόμενε προδιαγραφές και δεν είχε τις συμφωνηθείσες ιδιότητες, η έλλειψη των οποίων προκάλεσε την ολοκληρωτική καταστροφή του έργου, κατά τρόπο τέτοιο που δεν είναι δυνατή η αποκατάστασή του. Ειδικότερα αποδείχθηκε, ότι δεν είχε αντοχή στον εφελκυσμό, αντοχή στο χρόνο, το υλικό (polyester) ήταν μειωμένης αντοχής, δεν είχε αντοχή σε ψαλιδισμό και όσον αφορά την τοποθέτηση δεν υπήρχε σταθερή σύνδεση με τον σκελετό και ήταν ελαττωματική η πρόσδεση σε αυτόν, οι ιδιότητες δε αυτές είναι ουσιώδεις, για να μην αναιρείται η χρησιμότητα του έργου και των υλικών αυτού, εξαιτίας δε της έλλειψης αυτών δεν ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθεί το έργο για την προοριζόμενη χρήση του, αφού με τις προαναφερόμενες καιρικές συνθήκες που δεν αποτελούν ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλά έντονα καιρικά φαινόμενα που εμφανίζονται στα βόρεια προάστια της Αττικής, το έργο καταστράφηκε, ενώ δεν είχε παρέλθει ο χρόνος της εγγύησης για την καλή εκτέλεση αυτού. Ο εναγόμενος εμφάνισε ότι το έργο εκτελέστηκε κατά τα συμφωνηθέντα αποσιωπώντας τις μη εμφανείς ελλείψεις του, τις οποίες ο εργοδότης αγνοούσε και αδυνατούσε κατά την τοποθέτηση της τέντας να αντιληφθεί και να εντοπίσει, παρά τον γενόμενο έλεγχο. Ο εναγόμενος ο οποίος γνώριζε, αφού αυτός επέλεξε την τέντα και τοποθέτησε αυτήν, τη ποιότητα της τέντας, την έλλειψη των παραπάνω ιδιοτήτων και την ελαττωματική της τοποθέτηση δολίως απέκρυψε, κατά την έννοια της δόλιας απόκρυψης στη σχετική προεκτεθείσα νομική σκέψη, κατά την παράδοση του έργου, τις ελλείψεις αυτές αφού, δεν γνωστοποίησε το γεγονός αυτό στο ενάγον, παρά την υποχρέωσή του προς τούτο από την συναλλακτική καλή πίστη και επωφελήθηκε από την άγνοια του εργοδότη αποκομίζοντας τη συμφωνημένη αμοιβή.
Συνεπώς καταστροφή του έργου επήλθε από υπαιτιότητα του εναγομένου, ο ισχυρισμός του δε περί ανεπιφύλακτης παραλαβής του έργου από το ενάγον είναι απορριπτέος ως ουσιαστικά αβάσιμος, όπως αβάσιμος τυγχάνει και ο ισχυρισμός περί έλλειψης υπαιτιότητάς του και συνακόλουθα ευθύνης του, διότι η καταστροφή του έργου επήλθε από ανωτέρα βία, ήτοι τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, λόγω των οποίων επίσης ξεριζώθηκαν δέντρα και έσπασε ένας υαλοπίνακας, αφού οι έντονες αυτές καιρικές συνθήκες, δεν συνιστούν ανωτέρα βία. Επομένως το ενάγον έχει νόμιμο δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση για μη εκτέλεση της σύμβασης, η οποία ανέρχεται, εν όψει της ολικής καταστροφής του έργου, σε ποσό ίσο με το δαπανηθέν ποσό για την εκτέλεση αυτής, ήτοι σε ποσό 45.633,00 ευρώ. Ακόμη δικαιούται και την συμφωνηθείσα ποινική ρήτρα που κατέπεσε λόγω της μη προσήκουσας εκτέλεσης του έργου ποσού 9.126 ευρώ”. Με βάση τις παραδοχές αυτές, το Εφετείο απέρριψε την έφεση, επικυρώνοντας την 4606/2016 πρωτόδικη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που είχε δεχθεί την από 1/3/2016 αγωγή του αναιρεσίβλητου και υποχρέωσε τον αναιρεσείοντα να του καταβάλει το ποσό των 54.759 ευρώ με το νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής. Με αυτά όμως που δέχθηκε και έτσι που έκρινε το Εφετείο στέρησε την απόφασή του νόμιμης βάσης, λόγω ανεπαρκούς και ασαφούς αιτιολογίας ως προς τα ακόλουθα κρίσιμο ζητήματα: α) Ως προς το αν τα επισυμβάντα και περιγραφόμενα στην απόφαση καιρικά φαινόμενα ήταν ακραία ή απλώς έντονα, β) ως προς το αν το παραδοθέν έργο πληρούσε ή όχι τις συμφωνηθείσες προδιαγραφές και είχε ή δεν είχε τις συμφωνημένες ιδιότητες, η έλλειψη των οποίων προκάλεσε αιτιωδώς την καταστροφή του και γ) ως προς το ζήτημα της υπαιτιότητας του εναγομένου εργολάβου, ο οποίος είχε προβάλλει έλλειψη υπαιτιότητας για να απαλλαγεί από την υποχρέωση αποζημίωσης. Ειδικότερα, ενώ το Εφετείο δέχθηκε ότι οι καιρικές συνθήκες, που επικρατούσαν την ημέρα του συμβάντος, συνιστούσαν έντονα και όχι ακραία καιρικά φαινόμενα, οπότε (στην τελευταία περίπτωση) θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως γεγονός ανώτερης βίας, δεν προβαίνει σε διάκριση ούτε και εξειδικεύει ποίας έντασης ανέμους θεωρεί ως ακραία φαινόμενα και ποίας ως απλώς έντονα ώστε να κριθεί το ζήτημα του χαρακτήρα ων καιρικών φαινομένων. Επίσης, ενώ δέχθηκε ότι οι τεχνικές προδιαγραφές για την τέντα που κατασκευάστηκε προέβλεπαν “αυτοσβενούμενο υλικό (μη αναφλεγόμενο), αντοχή στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV resistant), μεγάλη αντοχή σε εφελκυσμό (220/110 daN NF EN ISO 1421), δεν παράγει τοξικά αέρια, μεγάλη αντοχή στο χρόνο, βάρος 680 gr/m DIN EN ISO 2286-2,πρόσφυση 8 daN/5 cmι NF ΕΝ ISO 2411, θερμοκρασιακή σταθερότητα από -30° C έως + 70° C, αντοχή σε ψαλιδισμό 30/25 daN din53363”, δηλαδή δέχθηκε ότι οι προδιαγραφές προέβλεπαν συγκεκριμένες τιμές μονάδας μέτρησης για κάθε ιδιότητα, στη συνέχεια έκρινε ότι το έργο στερείτο των συνομολογηθεισών ιδιοτήτων καθώς “δεν είχε αντοχή στον εφελκυσμό, αντοχή στο χρόνο, το υλικό (polyester) ήταν μειωμένης αντοχής, δεν είχε αντοχή σε ψαλιδισμό και όσον αφορά την τοποθέτηση δεν υπήρχε σταθερή σύνδεση με τον σκελετό και ήταν ελαττωματική η πρόσδεση σε αυτόν”, χωρίς ωστόσο να αναφέρει σε τι συνίστατο η απόκλιση από τις συμφωνηθείσες προδιαγραφές και κατά πόσες μονάδες μέτρησης υπολείπεται καθεμιά των συμφωνηθεισών ιδιοτήτων. Περαιτέρω, αναφορικά με τον περί ελλείψεως υπαιτιότητας ισχυρισμό του αναιρεσείοντος εργολάβου (ο οποίος επικαλούμενος έλλειψη υπαιτιότητάς του, προς απαλλαγή του από την υποχρέωση αποζημίωσης, ισχυρίσθηκε ότι το συμβάν οφείλεται α) στην διατήρηση ανοικτών των θυρών του γηπέδου κατά τη διάρκεια της έντονης κακοκαιρίας γεγονός που επιδείνωσε τις δυσμενείς συνθήκες με αποτέλεσμα οι δυνατοί άνεμοι να δημιουργήσουν δίνη στον εσωτερικό -περίκλειστο χώρο, που επηρέασε την στερεότητα και αντοχή της τέντας, β) στην πτώση δένδρου επί της τέντας που προκάλεσε ρήγμα σε ένα σημείο της με συνέπεια το αρχικό σκίσιμο να επεκταθεί εξαιτίας των ανέμων σε όλη την επιφάνειά της και να προξενήσει το αποτέλεσμα γ) στην ανεπίτρεπτη εξωτερική επέμβαση στο σύστημα εξαερισμού που αιτιωδώς συνέβαλε στην ολοσχερή καταστροφή της τέντας), το Εφετείο για την απόρριψη του ισχυρισμού αυτού διέλαβε ανεπαρκείς αιτιολογίες, αφού δεν διαλαμβάνει αιτιολογίες επί των ως άνω προταθέντων γεγονότων αλλά αρκείται στην ασαφή αναφορά ότι “αβάσιμος τυγχάνει και ο ισχυρισμός περί έλλειψης υπαιτιότητάς του και συνακόλουθα ευθύνης του, διότι η καταστροφή του έργου επήλθε από ανωτέρα βία, ήτοι τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, λόγω των οποίων επίσης ξεριζώθηκαν δέντρα και έσπασε ένας υαλοπίνακας, αφού οι έντονες αυτές καιρικές συνθήκες, δεν συνιστούν ανωτέρα βία). Με τον τρόπο αυτό, όμως, το Εφετείο στέρησε την απόφασή του νόμιμης βάσης καθώς περιέχει ανεπαρκείς αιτιολογίες με αποτέλεσμα να μην καθίσταται εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος για την ορθή εφαρμογή του άρθρου 690 ΑΚ όσον αφορά την κρίση του για έλλειψη των συμφωνημένων ιδιοτήτων η οποία να τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με το επελθόν αποτέλεσμα και την υπαιτιότητα του εργολάβου. Κατόπιν αυτού, γενόμενου δεκτού ως βάσιμου του πρώτου λόγου του αναιρετηρίου, από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλομένη απόφαση, ενώ παρέλκει η έρευνα των λοιπών λόγων αναίρεσης, αφού η αναιρετική εμβέλεια του λόγου που έγινε δεκτός καθιστά αλυσιτελή την έρευνα αυτών, και να παραπεμφθεί η υπόθεση προς εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο συγκροτούμενο από άλλο δικαστή από εκείνον που δίκασε την υπόθεση (άρθρο 580 παρ 3 ΚΠολΔ), να επιστραφεί το παράβολο στον αναιρεσείοντα (495 παρ. 3 ΚΠολΔ) και να καταδικαστεί ο αναιρεσίβλητος στα δικαστικά έξοδα του αναιρεσείοντος, λόγω της ήττας του (άρθρα 176,183 ΚΠολΔ), όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.


ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Αναιρεί την υπ’ αριθμ. 3019/2018 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών.

Παραπέμπει την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, που θα συγκροτηθεί όμως από άλλο δικαστή από εκείνον που εξέδωσε την αναιρούμενη απόφαση.

Διατάσσει την απόδοση στον αναιρεσείοντα του καταβληθέντος από αυτόν παραβόλου.

Καταδικάζει τον αναιρεσίβλητο στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του αναιρεσείοντος τα οποία ορίζει στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στην Αθήνα στις 15 Δεκεμβρίου 2020.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση, στο ακροατήριό του, στις 4 Φεβρουαρίου 2021.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ