Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου δημοσίευσε τις αποφάσεις του επί των υποθέσεων A.R.E. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15783/21) και G.R.J. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15067/21).
Οι υποθέσεις αφορούσαν τις προσφυγές, μίας πολίτη Τουρκίας στην πρώτη υπόθεση και ενός ανηλίκου πολίτη Αφγανιστάν στη δεύτερη κατά της Ελλάδος, με τους ισχυρισμούς ότι υπέστησαν άτυπες αναγκαστικές επιστροφές προς την Τουρκία, η πρώτη από τα χερσαία σύνορα στον Έβρο και ο δεύτερος από τα θαλάσσια σύνορα στο Αιγαίο, που είχαν ως αποτέλεσμα παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ, ότι κατά την διάρκεια της άτυπης αναγκαστικής επιστροφής υποβλήθηκαν σε άτυπη κράτηση κατά παράβαση του άρθρου 5 της ΕΣΔΑ, και ότι κατά τη διάρκεια της άτυπης αναγκαστικής επιστροφής υπέστησαν απειλή κατά της ζωής τους και μεταχείριση που ισοδυναμεί με απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, κατά παράβαση του άρθρου 2 και 3 της ΕΣΔΑ.
Για τις υποθέσεις αυτές η ΕΕΔΑ κλήθηκε από το Δικαστήριο του Στρασβούργου να παρέμβει ως Τρίτο Μέρος, σύμφωνα με τα άρθρα 36 § 2 της ΕΣΔΑ και 44 § 3 (a) του Κανονισμού του Δικαστηρίου και να απαντήσει γραπτά στο ερώτημα του Δικαστηρίου αν υπάρχει συστηματική πρακτική επαναπροωθήσεων ξένων υπηκόων από την Ελλάδα στην Τουρκία στα εδαφικά και θαλάσσια σύνορα.
Η γραπτή παρέμβαση της ΕΕΔΑ είναι διαθέσιμη εδώ.
Στις αποφάσεις που εκδόθηκαν σήμερα γίνεται σημαντική μνεία στην παρέμβαση Τρίτου Μέρους που υπέβαλε η ΕΕΔΑ στις 28 Μαρτίου 2024, καθώς και στις Ετήσιες Εκθέσεις 2022 και 2023 του Μηχανισμού Καταγραφής Περιστατικών Άτυπων Αναγκαστικών Επιστροφών που λειτουργεί υπό την αιγίδα της ΕΕΔΑ.
Στα κείμενα των αποφάσεων, το Δικαστήριο εξήρε τον ανεξάρτητο ρόλο της ΕΕΔΑ ως Εθνικό Θεσμό Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Ελλάδα με βαθμό Α’ που διαπιστώνεται και πιστοποιείται από εξειδικευμένο όργανο του ΟΗΕ και μεταξύ άλλων βασίστηκε στο κύρος που προκύπτει από την ανεξαρτησία αυτή προκειμένου να φτάσει στις διαπιστώσεις του.
Ενδεικτικά αναφέρεται στην παράγραφο 227 της απόφασης στην υπόθεση A.R.E. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15783/21) «227. Επ’ αυτού του σημείου, το Δικαστήριο θεωρεί ότι, για τον προσδιορισμό του αν υπάρχει συστηματική πρακτική επαναπροωθήσεων, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να αποδίδεται πρωτίστως σε εκθέσεις που προέρχονται από αρμόδιους εθνικούς θεσμούς των οποίων η ανεξαρτησία δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση, συμπεριλαμβανομένων, ενδεχομένως, των γραπτών παρατηρήσεών τους ως τρίτων παρεμβαινόντων, όπως, στην προκειμένη περίπτωση, του Συνήγορου του Πολίτη της Ελλάδας και της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Σημειώνεται ιδίως ότι ο Συνήγορος του Πολίτη της Ελλάδας είναι ανεξάρτητη αρχή κατά την έννοια του ελληνικού Συντάγματος και ότι η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία είναι διαπιστευμένη από την Παγκόσμια Συμμαχία Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από το 2001, παρουσιάζει τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας που έχουν θεσπιστεί από τα Ηνωμένα Έθνη (Αρχές του Παρισιού του 1993) […]».
Το Δικαστήριο στην υπόθεση A.R.E. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15783/21) καταδίκασε την Ελλάδα για τις περισσότερες επικαλούμενες παραβιάσεις, ενώ στην υπόθεση G.R.J. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15067/21) έκρινε ότι ο προσφεύγων δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι θύμα κατά την έννοια του άρθρου 34 της Σύμβασης, επειδή δεν παρουσίασε επαρκείς ισχυρισμούς και στοιχεία που να αποδεικνύουν την παρουσία του στην Ελλάδα και την επαναπροώθησή του προς την Τουρκία από το νησί της Σάμου στις ημερομηνίες που ισχυρίζεται.
Βρείτε την απόφαση στην υπόθεση A.R.E. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15783/21) δημοσιευμένη στα γαλλικά εδώ.
Βρείτε την απόφαση στην υπόθεση G.R.J. κ. Ελλάδας (Αριθμός Αίτησης 15067/21) δημοσιευμένη στα γαλλικά εδώ.
