Τα τελευταία 25 χρόνια, ο θύλακας του Καλίνινγκραντ ήταν ένα αγκάθι στα πλευρά του ΝΑΤΟ. Ένα ρωσικό στρατιωτικό φυλάκιο σφηνωμένο μεταξύ της
Λιθουανίας και της Πολωνίας, είναι ένα κρίσιμο στοιχείο του ρωσικού στρατιωτικού σχεδιασμού, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τα συστήματα απαγόρευσης της πρόσβασης και πτήσης πάνω από τη Βαλτική Θάλασσα και την ικανότητα της Μόσχας να προβάλει την επιρροή της στη Σκανδιναβία και τις περιοχές της Βαλτικής.
Από τον Μάρτιο του 2014 και την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, και την επακόλουθη κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, η Μόσχα στέλνει στρατό και όπλα στο Καλίνιγκραντ, πιο πρόσφατα πυραύλους πυρηνικών Iskander και S-400 εδάφους αέρος. Η κύρια σιδηροδρομική σύνδεση του Καλίνινγκραντ με τη ρωσική ενδοχώρα, περνάει μέσα από τη Λιθουανία, εγείροντας φόβους στο Βίλνιους ότι η Ρωσία ίσως εκμεταλλευτεί αυτή την ευάλωτη κατάστασή της για να δημιουργήσει μια αντιπαράθεση κατά βούληση.
Το φάσμα των όπλων που έχουν αναπτυχθεί στο Καλίνιγκραντ -τα συστήματα μεγάλου βεληνεκούς εκεί θα μπορούσαν τώρα να φτάσουν μέχρι τον πυρήνα του ΝΑΤΟ- σε συνδυασμό με τεράστιες ρωσικές ασκήσεις στη Βαλτική και συχνές παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων του ΝΑΤΟ και των ουδέτερων Σουηδία και Φινλανδία, έχει τροφοδοτήσει ένα κλιμακούμενο σπιράλ. Σήμερα, ο κίνδυνος είναι πραγματικός και διογκώνεται, ότι ένας λάθος υπολογισμός απο οποιαδήποτε πλευρά, μπορεί να προκαλέσει μια κρίση ή να βγει εκτός ελέγχου και να εξελιχθεί σε μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας.
Στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου 2016 στη Βαρσοβία, το ΝΑΤΟ δεσμεύθηκε να απαντήσει στην ρωσική στρατιωτική άνοδο της Ρωσίας μαζί με τα βορειοανατολικά άκρα της Συμμαχίας, με προγραμματισμένες αναπτύξεις τεσσάρων πολυεθνικών ταγμάτων στη Βαλτική και στην Πολωνία. Ένα νέο καθεστώς επίμονων στρατιωτικών ασκήσεων. ΚΑι την εκ περιτροπής ανάπτυξη μιας ταξιαρχίας των ΗΠΑ στην Ευρώπη, με την έδρα της στην Πολωνία.
Μια εξοπλιστική κούρσα είναι σε εξέλιξη στις χώρες της Βαλτικής, μία που εστιάζει στο Καλίνιγκραντ και λαμβάνει χώρα με φόντο μια δυνητικά καταστροφική πυρηνική κλιμάκωση. Οι Ρώσοι συνεχίζουν να ανεβάζουν τους τόνους διεξάγοντας περισσότερες ασκήσεις στο Καλίνιγκραντ και στέλνοντας επιπλέον όπλα και στρατό. Τέτοιες κινήσεις στέλνουν ένα πολιτικό μήνυμα και τεστάρουν τους χρόνους αντίδρασης του ΝΑΤΟ. Στο μεταξύ, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ στα πλευρά του, αναζητούν μανιωδώς τρόπους να αυξήσουν τις δυνατότητες αποτροπής. Για να αντισταθμίσουν την αυξημένη ρωσική στρατιωτικοποίηση του Καλίνιγκραντ, οι χώρες της Βαλτικής έχουν επισπεύσει τα προγράμματά τους σχετικά με τον εκσυγχρονισμό του στρατού, ενώ έχουν προχωρήσει και στην απόκτηση αντιαρματικών πυραύλων. Αντανακλώντας μια βαθιά ανησυχία για τις ρωσικές αναπτύξεις στο Καλίνιγκραντ και κατά μήκος της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, η αμερικανική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει να σκεφτεί την προμήθεια της Πολωνίας με τον πύραυλο JASSM-ER, ένα όπλο που μπορεί να εκτοξευθεί από ένα F-16 και με βεληνεκές μέχρι και 1.000 χιλιόμετρα (621 μίλια).
Δεν μπορεί να υπάρξει επίλυση της εμβάθυνσης της πόλωσης και των στρατηγικών ασυμμετριών στην περιοχή της Βαλτικής, χωρίς να αντιμετωπίζεται κατά μέτωπο το καθεστώς του Καλίνιγκραντ. Με απλά λόγια, τώρα είναι η ώρα για τη Δύση να συμμετάσχει ειλικρινώς και άμεσα με τη Ρωσία σε ένα μελλοντικό status του θύλακα.
Σε αυτό το σημείο των τεταμένων σχέσεων του ΝΑΤΟ με την Ρωσία, οποιαδήποτε συζήτηση για αποστρατιωτικοποίηση του Καλίνιγκραντ είναι ένα άπιαστο όνειρο. Αλλά η συμμαχία και η Ρωσία, χρειάζονται επειγόντως ένα σύνολο κανόνων -μετά από διαπραγμάτευση- σχετικά με την κοινοποίηση, τις ασκήσεις και τις επιχειρήσεις στη Θάλασσα της Βαλτικής και κατά μήκος των παραλίων. Το τωρινό μοτίβο κλιμάκωσης έχει λάβει έναν ενοχλητικό ρυθμό από μόνο του, με μια σειρά ενοχλητικών κινήσεων να γίνονται ο κανόνας: κάθε πλευρά υποστηρίζει ότι απλώς αντιδρά στις ενέργειες της άλλης. Εάν αναλογιστεί κανείς πόσο στενά έχουν γίνει τα περιθώρια κινδύνου, ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, αυτό το μοντέλο δεν είναι πλέον αποδεκτό.
Υπάρχει μια άλλη διάσταση στο ερώτημα του Καλίνιγκραντ που πρέπει να τεθεί ξεκάθαρα στο τραπέζι: η κατάσταση στην Ουκρανία δεν μπορεί να επιλυθεί εάν το ΝΑΤΟ δεν αντιμετωπίσει το ευρύτερο ζήτημα της στρατιωτικής ισορροπίας στην ανατολική του πτέρυγα. Εδώ, μία λύση για το Καλίνιγκραντ (και, όλο και περισσότερο, η αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της Κριμαίας) είναι η προϋπόθεση για κάθε ολοκληρωμένη λύση στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτό είναι ένα όλο και πιο επείγον ζήτημα, καθώς ο πόλεμος στις ανατολικές περιοχές Ντόνεσκ και Λουχάνσκ της Ουκρανίας, είναι μια “παγωμένη σύγκρουση”.
Μετά από τις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, υπήρξε έντονη σπέκουλα για το ποιες θα είναι οι προτεραιότητες της κυβέρνησης Trump όταν αναλάβει τον Ιανουάριο. Αλλά αναλογιζόμενη την ραγδαίως μεταβαλλόμενη ισορροπία στη Βαλτική και τις εν δυνάμει καταστροφικές συνέπειες ενός εσφαλμένου υπολογισμού, η Δύση ίσως να μην έχει την πολυτέλεια του χρόνου να εμπλακεί σε έναν μακροπρόθεσμο στρατηγικό προβληματισμό. Η κατάσταση στη Βαλτική θα πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της αμερικανικής ατζέντας εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας -ιδιαίτερα δεδομένου του επιπέδου αναταραχής στην ΕΕ μετά από την απόφαση για brexit και του διχασμού του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες.
Όπως στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, η Δύση πρέπει να κοιτάξει για σημεία όπου τα συμφέροντά της αντιστοιχούν με τα ρωσικά, και το να βρεθεί ένας δρόμος αποκλιμάκωσης στη Βαλτική, είναι ένα από τα σημεία στα οποία συγχέοντα τα ρωσικά με τα δυτικά συμφέροντα. Είναι πρώιμο να μιλήσουμε για μια ευρύτερη αμερικανό-ρωσική στρατηγική, και η Δύση δεν θα πρέπι να ξοδέψει χρόνο και ενέργεια σε μία ακόμη επανεκκίνηση που θεωρητικά θα τα λύσει όλα. Αντιθέτως, η δέσμευση στο συγκεκριμένο θέμα του κλιμακούμενου σπιράλ στο Καλίνιγκραντ και τις χώρες της Βαλτικής, όπου και οι δύο πλευρές έχουν επενδύσει βαθιά, θα πρέπει να είναι ένα σημειο εκκείνησης για μια ειλικρινή συζήτηση με τη Ρωσία. Ο στόχος θα πρέπει να είναι να βρεθεί μία λύση για ένα επίπεδο κινδύνου που έχει γίνει απαράδεκτα υψηλό.
capitalgr
