Οριστικό φραγμό στα θλιβερά φαινόμενα αστυνομικής και άλλου είδους αυθαιρεσίας (λιμενικών, σωφρονιστικών υπαλλήλων κ.ά.) επιχειρεί να βάλει η κυβέρνηση όχι μόνο με νομοθετικές ρυθμίσεις που συζητεί αυτές τις ημέρες στη Βουλή, αλλά και με άνοιγμα και επαναδιερεύνηση υποθέσεων που δεν εξετάστηκαν όπως έπρεπε σε βάθος, αλλά εντελώς πρόχειρα, με σοβαρά λάθη, παραλείψεις, κενά, δίνοντας την εντύπωση ότι μπορεί να κυριαρχεί καθεστώς ατιμωρησίας.
Με αφορμή αλλεπάλληλες «ευρωκαταδίκες» της χώρας για τέτοιου είδους περιστατικά και την αδυναμία της να τα ελέγξει αποτελεσματικά, αποδίδοντας «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι», δίνεται η ευκαιρία επανεξέτασης σχετικών φακέλων
που εμφανίζουν κενά και παραλείψεις στο πλαίσιο της απόδοσης ευθυνών.
Νέα έρευνα
Οι νέες ρυθμίσεις επιτρέπουν στον ΣτΠ, ως Εθνικό Μηχανισμό πλέον, να επιληφθεί -μεταξύ άλλων- και υποθέσεων για τις οποίες το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στο Στρασβούργο καταδίκασε την Ελλάδα, καταλογίζοντάς της αστοχία και αδυναμία να ερευνήσει πραγματικά και εμπεριστατωμένα τέτοια περιστατικά αυθαιρεσίας. Η πρεμιέρα για έναν αντίστοιχο σε βάθος έλεγχο προσφέρεται τώρα μέσα από μια πρόσφατη «ευρωκαταδίκη» της χώρας για παραβίαση της ΕΣΔΑ – Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπου διαπιστώθηκε αδιαφορία των Αρχών να ψάξουν για τους δράστες και τα ρατσιστικά κίνητρα που «όπλισαν» τα χέρια των μαυροντυμένων κρανοφόρων, που παραλίγο να σκοτώσουν στο ξύλο πριν από λίγα χρόνια νεαρό Αφγανό, στον Αγ. Παντελεήμονα.
Αντίστοιχη ευκαιρία θα μπορούσε να δώσει και το πρόσφατο περιστατικό της κακομεταχείρισης νεαρών προσφυγόπουλων σε Αστυνομικό Τμήμα στο κέντρο της Αθήνας, όπου επιλήφθηκαν πάντως και οι δικαστικές αρχές με προκαταρκτική εξέταση για να διαπιστωθεί αν τελέστηκε αξιόποινη πράξη. Στην υπόθεση του Αφγανού, ο μέχρι πρότινος γενικός γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κ. Παπαϊωάννου, απέστειλε μάλιστα την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου στις αρμόδιες δικαστικές αρχές, αφού διαπιστώθηκαν σοβαρές αστυνομικές-δικαστικές πλημμέλειες και ατέλειες και στην ποινική διερεύνηση της υπόθεσης, πέρα από την παραβίαση της ΕΣΔΑ για τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησής του.
Γι’ αυτό το ζήτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους προειδοποίησε ότι η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης ελέγχει τα μέτρα συμμόρφωσης και όποιος παραμελήσει αυτήν την υποχρέωση απειλείται με σοβαρότατες συνέπειες, υποδεικνύοντας ουσιαστικά ότι αφού η αρχική έρευνα κρίθηκε ανεπαρκής και η υπόθεση κατέληξε στο αρχείο άγνωστων δραστών, θα πρέπει μετά την καταδίκη να γίνει νέα σε βάθος έρευνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ειδική αναφορά στην υπόθεση αυτή κάνει η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), στις παρατηρήσεις της επί των διατάξεων του νομοσχεδίου για τον Εθνικό Μηχανισμό Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας, επισημαίνοντας και παλαιότερη υπόθεση βασανισμού αλλοδαπού από λιμενικούς, ενώ στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου γίνεται αναφορά σε άλλες γνωστές υποθέσεις, όπως της δολοφονίας Γρηγορόπουλου από αστυνομικό, της περιβόητης ζαρντινιέρας πάνω στην οποία δήθεν έπεσε και τραυματίστηκε Κύπριος φοιτητής που ξυλοφόρτωσαν αστυνομικοί, του ξυλοδαρμού κρατουμένων με χαστούκια σε ΑΤ, του βασανισμού φυλακισμένου μέχρι θανάτου σε φυλακή κ.λπ.
Η απόφαση
Στην απόφαση του Ευρωδικαστηρίου τονίζεται η παράβαση της υποχρέωσης των ελληνικών Αρχών να διεξαγάγουν πραγματική και εμπεριστατωμένη έρευνα για τον σοβαρό τραυματισμό του Αφγανού που παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, η παράλειψη εξέτασης τυχόν ρατσιστικών κινήτρων για την επίθεση, η οποία αντιμετωπίστηκε ως ένα περιστατικό μεμονωμένο, μολονότι έγινε στην περιοχή του Αγ. Παντελεήμονα, όπου εκθέσεις φορέων και Αρχών κατέγραφαν ανησυχητική έξαρση ρατσιστικών φαινομένων, δράσεις της Χρυσής Αυγής κ.ά. Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι η παράλειψη της ΕΛ.ΑΣ. να διαγνώσει τη σχέση της συγκεκριμένης επίθεσης με άλλα παρόμοια περιστατικά της ίδιας περιόδου μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ανοχής τέτοιων φαινομένων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στην τήρηση των αρχών της νομιμότητας και του κράτους δικαίου. Σύμφωνα με όσα δέχθηκε το Ευρωδικαστήριο, ο 25χρονος τότε Αφγανός δέχθηκε βραδινές ώρες στον Αγ. Παντελεήμονα, περίπου προ 5ετίας, επίθεση από ομάδα μαυροντυμένων που φορούσαν κράνη, ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια και σιδηρολοστούς, και επιδίδονταν συχνά σε βιαιότητες ρατσιστικού χαρακτήρα ιδίως στη συγκεκριμένη περιοχή.
Στην απόφαση του Ευρωδικαστηρίου τονίζεται η παράβαση της υποχρέωσης των ελληνικών Αρχών να διεξαγάγουν πραγματική και εμπεριστατωμένη έρευνα για τον σοβαρό τραυματισμό του Αφγανού που παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, η παράλειψη εξέτασης τυχόν ρατσιστικών κινήτρων για την επίθεση, η οποία αντιμετωπίστηκε ως ένα περιστατικό μεμονωμένο, μολονότι έγινε στην περιοχή του Αγ. Παντελεήμονα, όπου εκθέσεις φορέων και Αρχών κατέγραφαν ανησυχητική έξαρση ρατσιστικών φαινομένων, δράσεις της Χρυσής Αυγής κ.ά. Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι η παράλειψη της ΕΛ.ΑΣ. να διαγνώσει τη σχέση της συγκεκριμένης επίθεσης με άλλα παρόμοια περιστατικά της ίδιας περιόδου μπορεί να δημιουργήσει την εντύπωση ανοχής τέτοιων φαινομένων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στην τήρηση των αρχών της νομιμότητας και του κράτους δικαίου. Σύμφωνα με όσα δέχθηκε το Ευρωδικαστήριο, ο 25χρονος τότε Αφγανός δέχθηκε βραδινές ώρες στον Αγ. Παντελεήμονα, περίπου προ 5ετίας, επίθεση από ομάδα μαυροντυμένων που φορούσαν κράνη, ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια και σιδηρολοστούς, και επιδίδονταν συχνά σε βιαιότητες ρατσιστικού χαρακτήρα ιδίως στη συγκεκριμένη περιοχή.
Από τα χτυπήματα που δέχθηκε με μαχαίρι στο στέρνο κοντά στην καρδιά και στον αριστερό πνεύμονα, αλλά και από τα τραύματα σε διάφορα σημεία του σώματος από ξύλα και σιδηρολοστούς, κατέληξε στο νοσοκομείο αιμόφυρτος, ενώ συμπατριώτης του, παρών στο συμβάν, ειδοποίησε αμέσως την Αστυνομία και σε κατάθεσή του στις 9 το βράδυ υπέδειξε ως κύριους δράστες δύο συγκεκριμένα άτομα. Ωστόσο ο ίδιος μάρτυρας, που δεν είχε νομιμοποιητικά έγγραφα, λίγες ώρες αργότερα στις 3 τα ξημερώματα, και ενώ κρατείτο στο ΑΤ, έδωσε νέα κατάθεση αναιρώντας την αρχική και δηλώνοντας ότι δεν είδε τους φερόμενους ως δράστες να χτυπούν άλλους ή τον συμπατριώτη του ή να προξενούν υλικές ζημιές.
Στις 4.20 τα ξημερώματα ανοίχθηκε ποινική διαδικασία σε βάρος του μάρτυρα για παράνομη είσοδο στη χώρα, ψευδορκία, ψευδή βεβαίωση ενώπιον δημόσιας αρχής, ενώ οι φερόμενοι ως δράστες τον μήνυσαν για δυσφήμηση, για την οποία επίσης διώχθηκε ποινικά.
Η περιπέτεια
Ωστόσο αργότερα επανήλθε στην αρχική του κατάθεση επιμένοντας ότι αυτοί ήταν οι δράστες που τραυμάτισαν τον ομοεθνή του, ενώ οι δικαστικές αρχές που ασχολήθηκαν με τις εναντίον του διώξεις τον απάλλαξαν.
Ωστόσο αργότερα επανήλθε στην αρχική του κατάθεση επιμένοντας ότι αυτοί ήταν οι δράστες που τραυμάτισαν τον ομοεθνή του, ενώ οι δικαστικές αρχές που ασχολήθηκαν με τις εναντίον του διώξεις τον απάλλαξαν.
Στο μεταξύ, ο τραυματισμένος ουδέποτε εξετάστηκε για να αναγνωρίσει τους δράστες και ο αρμόδιος αστυνομικός βεβαίωσε απλώς ότι δεν διέθετε ταξιδιωτικά έγγραφα και δεν ήταν σε θέση να δώσει κατάθεση.
Μερικές μέρες αργότερα βγήκε από το νοσοκομείο και χωρίς να ερωτηθούν οι γιατροί τέθηκε αμέσως υπό κράτηση, γιατί δεν είχε άδεια παραμονής, με διαταγή απέλασής του, ενώ παρέμεινε κρατούμενος αρκετές μέρες με τα ματωμένα ρούχα, χωρίς να μπορεί να καθαρίσει τα τραύματά του, χωρίς να δεχθεί ιατρική επίσκεψη, χωρίς να κληθεί από την Αστυνομία να αναγνωρίσει τα άτομα που υπέδειξε ο συμπατριώτης του αυτόπτης μάρτυρας, μολονότι το ζήτησε επανειλημμένως. Επειτα από δύο αρνήσεις μεταφοράς του στο νοσοκομείο, μόλις διακομίστηκε την 3η φορά, του κοινοποιήθηκε η απόφαση απέλασης με διαταγή να εγκαταλείψει εντός 3ημέρου την Ελλάδα. Λίγους μήνες αργότερα αρχειοθετήθηκε αίτησή του για άσυλο, γιατί θεωρήθηκε ότι την είχε ανακαλέσει σιωπηρά. Ακολούθησε προσφυγή του στο Ευρωδικαστήριο, όπου ξεκαθάρισε ότι δεν αξιώνει αποζημίωση, αλλά να αναγνωριστεί ότι στο πρόσωπό του παραβιάστηκε η ΕΣΔΑ, εξαιτίας των άθλιων συνθηκών κράτησης στο ΑΤ, χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής, αλλά και επειδή οι αρμόδιες Αρχές παρέλειψαν το καθήκον τους να ερευνήσουν πραγματικά και σε βάθος την υπόθεση για εντοπισμό και τιμωρία των δραστών.
ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΜΟΥ
Βιασμός με κλομπ και βασανιστήρια από στρατιώτες
Βιασμός με κλομπ και βασανιστήρια από στρατιώτες
Οσοι φορείς ενεπλάκησαν στην υπόθεση του Αφγανού που ξυλοκοπήθηκε στον Αγιο Παντελεήμονα (Δίκτυο καταγραφής επιθέσεων ρατσιστικού χαρακτήρα, Διεθνής Αμνηστία, ΣτΠ κ.λπ.) βεβαίωσαν τις κάκιστες συνθήκες κράτησής του, επικίνδυνες για την υγεία του, ενώ εξέφρασαν ανησυχία για τον συνεχή πολλαπλασιασμό επεισοδίων ρατσιστικής βίας, την εμπλοκή αξιωματικών της Αστυνομίας στα ρατσιστικά επεισόδια (επισημαίνοντας ότι καταγράφηκαν 81 επεισόδια αστυνομικής βίας το 2014, από τα οποία τα 46 αφορούσαν πρόσφυγες ή μετανάστες), την ανεπαρκή αντίδραση της ΕΛ.ΑΣ. απέναντι σε εγκλήματα μίσους, την αδιαφορία της να καταγράψει μηνύσεις, την αποφυγή συσχετισμού με τη δράση παραστρατιωτικών.
Λάθη και παραλείψεις
Το ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι δεν υπήρξε εμπεριστατωμένη και πραγματική έρευνα, αφού ο παθών δεν κλήθηκε ποτέ να καταθέσει ή να αναγνωρίσει τα δύο άτομα, δεν διατάχθηκε ιατροδικαστική πραγματογνωμοσύνη, δεν κλήθηκε να καταθέσει άλλος ένας αυτόπτης μάρτυρας, ενώ ο ομοεθνής του άλλαξε κατάθεση στις 3 το πρωί ευρισκόμενος σε ευάλωτη κατάσταση παρανομίας στα χέρια της ΕΛ.ΑΣ. και λίγο μετά διώχθηκε ποινικά, χωρίς να του ζητηθούν εξηγήσεις για την προσωρινή ανάκληση της αρχικής κατάθεσης.
Το ΕΔΔΑ δέχθηκε ότι δεν υπήρξε εμπεριστατωμένη και πραγματική έρευνα, αφού ο παθών δεν κλήθηκε ποτέ να καταθέσει ή να αναγνωρίσει τα δύο άτομα, δεν διατάχθηκε ιατροδικαστική πραγματογνωμοσύνη, δεν κλήθηκε να καταθέσει άλλος ένας αυτόπτης μάρτυρας, ενώ ο ομοεθνής του άλλαξε κατάθεση στις 3 το πρωί ευρισκόμενος σε ευάλωτη κατάσταση παρανομίας στα χέρια της ΕΛ.ΑΣ. και λίγο μετά διώχθηκε ποινικά, χωρίς να του ζητηθούν εξηγήσεις για την προσωρινή ανάκληση της αρχικής κατάθεσης.
Σε παλαιότερη υπόθεση που επικαλείται η ΕΕΔΑ, μετανάστης σε στρατόπεδο αιτούντων άσυλο κατήγγειλε βιασμό από λιμενικό με κλομπ, αλλά η κατάθεσή του μετατράπηκε σε δήθεν «ράπισμα και άσκηση ψυχολογικής βίας», οι Αρχές απέφυγαν να εξεταστεί από γιατρό, ενώ το δικαστήριο (στο οποίο δεν ειδοποιήθηκε εγκαίρως ο παθών να πάει από την Αγγλία, όπου είχε μετοικήσει φοβούμενος για τη ζωή του) δεν δέχθηκε ότι ο επίμαχος βιασμός συνιστούσε διακεκριμένη μορφή βασανισμού, με αποτέλεσμα να πέσει ο δράστης στα μαλακά, με ποινή μόλις 6μηνης φυλάκισης με αναστολή, εξαγοράσιμης προς 792 ευρώ!
Το Ευρωδικαστήριο καταδίκασε και πάλι τη χώρα για ανεπαρκή διερεύνηση της υπόθεσης και επιεική ποινή, «πρόδηλα δυσανάλογη» για μια τόσο εξευτελιστική και βάναυση προσβολή της ανθρώπινης και γενετήσιας αξιοπρέπειας, επιβάλλοντας πρόστιμο 50.000 ευρώ.
Στην ίδια, μάλιστα, απόφαση ευρωκαταδίκης γινόταν αναφορά σε παλαιότερη απόφαση ελληνικού στρατοδικείου που έριξε στα μαλακά στρατιώτες κρίνοντας ότι δεν διέπραξαν βασανιστήρια επειδή έδεσαν αλλοδαπό με χειροπέδες σε μια σκάλα, τον κλωτσούσαν, του έκοψαν τα μαλλιά αφήνοντας μόνο μια τούφα στη μέση, του έδωσαν να καταπιεί βερνίκι παπουτσιών, τον περιέλουσαν με βενζίνη!
Αλέξανδρος Αυλωνίτης
Το… άγρυπνο μάτι
Η δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας καθιστά τον Συνήγορο του Πολίτη (ΣτΠ) το «άγρυπνο μάτι» που θα παρακολουθεί κάθε τέτοια περίπτωση αυθαιρεσίας (π.χ. αστυνομικής βίας, κακομεταχείρισης κ.λπ.) και το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί να «κουκουλωθεί» ή να μην αναδειχθούν τα τυχόν ρατσιστικά κίνητρα.
Η δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού Διερεύνησης Περιστατικών Αυθαιρεσίας καθιστά τον Συνήγορο του Πολίτη (ΣτΠ) το «άγρυπνο μάτι» που θα παρακολουθεί κάθε τέτοια περίπτωση αυθαιρεσίας (π.χ. αστυνομικής βίας, κακομεταχείρισης κ.λπ.) και το ενδεχόμενο να επιχειρηθεί να «κουκουλωθεί» ή να μην αναδειχθούν τα τυχόν ρατσιστικά κίνητρα.
ΕΘΝΟΣ
