ΤΟ «ΠΑΡΤΙ» ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ΕΤΩΝ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ 19Ο ΑΙΩΝΑ
Του Νίκου Σακελλαρίου
Το ρεύμα υποχώρησης των επιτοκίων των ομολόγων της Ευρωζώνης ξεκίνησε ταυτόχρονα με την ελληνική κρίση, το 2010 όταν τα τραντάγματα στην οικονομία της Ευρωζώνης έσπρωχναν επιχειρήσεις και μεγάλους ιδιώτες στην
«αγκαλιά» των γερμανικών, γαλλικών, ολλανδικών ομολόγων κατ’ αρχήν .
Οι αποδόσεις των γερμανικών 10ετών ομολόγων λόγω της μεγάλης ζήτησης υποχώρησαν από το 2010 μέχρι το 2012 κατά περίπου 150 μονάδες βάσεις, δηλαδή από τα επίπεδα του 2,5% που ήταν περίπου στα επίπεδα του 1% την περίοδο 2012-2013. Αντίστοιχες υποχωρήσεις είχαν και όλες οι ευρωπαϊκές εκδόσεις που είχαν αξιολογηθεί ως ΑΑΑ ή και ως ΑΑ+ όπως για παράδειγμα τα ολλανδικά και γαλλικά ομόλογα αρχικά και εν συνεχεία τα φινλανδικά και τα αυστριακά.
Στο «πανηγύρι» της αγοραστικής φρενίτιδας της περιόδου 2010 – 2013 μπήκαν για τα καλά και τα hedge funds που είδαν ότι υπάρχει μία τεράστια στροφή προς τοποθετήσεις σε «επενδύσεις-καταφύγια» όπως ήταν τα κρατικά ομόλογα.
Η μόχλευση των ευρωπαϊκών αγορών ομολόγων, δημιούργησε την πρώτη ομολογιακή «φούσκα» με αλληλοτροφοδούμενη ζήτηση για ομολόγα που αύξανε τις τιμές τους και έριχνε τις αποδόσεις τους. Όσοι είχαν τοποθετήσει κεφάλαια σε ομολογιακά αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού υψηλής αξιολόγησης, την περίοδο 2010 – 2013 κατέγραψαν κέρδη ρεκόρ πάνω από 30%.
Η δεύτερη φάση
Κατά την δεύτερη περίοδο «φουσκώματος» των κρατικών ομολόγων, δηλαδή από το 2014 μέχρι σήμερα, πρωταγωνιστής ήταν η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Από τις αρχές του 2014, ο Μάριο Ντράγκι είχε επεξεργαστεί το σχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας της Ευρωζώνης μέσω προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων.
Κατά την δεύτερη περίοδο «φουσκώματος» των κρατικών ομολόγων, δηλαδή από το 2014 μέχρι σήμερα, πρωταγωνιστής ήταν η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Από τις αρχές του 2014, ο Μάριο Ντράγκι είχε επεξεργαστεί το σχέδιο για την ενίσχυση της ρευστότητας της Ευρωζώνης μέσω προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων.
Ο κεντρικός τραπεζίτης το ήξερε καλά το σύστημα αυτό, αφού το είχε εφαρμόσει ο ίδιος όταν ήταν στέλεχος στην Goldman Sachs. Κατά την περίοδο 2014 – 2015, τα ισχυρά κρατικά ομόλογα της Ευρωζώνης «έπιασαν» μηδενικές αποδόσεις για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια. Οι διεθνείς αγορές και τα κερδοσκοπικά hedge funds δέχονταν να πάρουν αποδόσεις της τάξης του 0,5% και χαμηλότερες, αλλά κερδοσκοπούσαν είτε διοχετεύοντας τα ισχυρά ομόλογα σε τράπεζες και ασφαλιστικές, είτε εκμεταλλεύονταν τις υψηλές τιμές που είχαν τα ομόλογα αυτά στις αγορές ομολόγων.
Παγκόσμιο «τσουνάμι» αγοράς ομολόγων
Όσο το πείραμα Ντράγκι προχωρούσε ικανοποιητικά, τόσο δημιουργούσε αλυσιδωτή ζήτηση από επενδυτικές τράπεζες και hedge funds που έβλεπαν μεγάλα κέρδη. Στον μεγάλο πειρασμό όμως μπήκαν και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες όπως η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) λίγο αργότερα, ενώ την ίδια πρακτική ακολουθεί πλέον και η Τράπεζα της Κίνας.
Όσο το πείραμα Ντράγκι προχωρούσε ικανοποιητικά, τόσο δημιουργούσε αλυσιδωτή ζήτηση από επενδυτικές τράπεζες και hedge funds που έβλεπαν μεγάλα κέρδη. Στον μεγάλο πειρασμό όμως μπήκαν και οι υπόλοιπες κεντρικές τράπεζες όπως η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) και η Τράπεζα της Ιαπωνίας (BoJ) λίγο αργότερα, ενώ την ίδια πρακτική ακολουθεί πλέον και η Τράπεζα της Κίνας.
Η συνταγή της ενίσχυσης της ρευστότητας μέσω προγραμμάτων αγοράς ομολόγων πήρε ανεξέλεγκτες διαστάσεις με αποτέλεσμα, οι επενδύσεις σταθερού εισοδήματος (fixed income) να είναι πλέον -πάντα σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές- πιο ριψοκίνδυνες απ’ ό,τι οι επενδύσεις σε μετοχές.
Τα καμπανάκια των αγορών
Ήδη από το 2015 ξεκίνησαν να κτυπούν τα πρώτα καμπανάκια στις αγορές για τις μεγάλες τιμές. Αρκετά hedge funds που είχαν πάρει μεγάλες θέσεις σε κρατικά ομόλογα ξεκίνησαν να ρευστοποιούν χαρτοφυλάκια και να αυξάνουν ρευστότητα. Αυτό ήταν δείγμα ότι τα «καμπανάκια» είχαν αρχίσει να κτυπάνε. Σήμερα όλοι μιλούν ευθέως για «ομολογιακή φούσκα» που δημιούργησαν οι κεντρικές τράπεζες.
Ήδη από το 2015 ξεκίνησαν να κτυπούν τα πρώτα καμπανάκια στις αγορές για τις μεγάλες τιμές. Αρκετά hedge funds που είχαν πάρει μεγάλες θέσεις σε κρατικά ομόλογα ξεκίνησαν να ρευστοποιούν χαρτοφυλάκια και να αυξάνουν ρευστότητα. Αυτό ήταν δείγμα ότι τα «καμπανάκια» είχαν αρχίσει να κτυπάνε. Σήμερα όλοι μιλούν ευθέως για «ομολογιακή φούσκα» που δημιούργησαν οι κεντρικές τράπεζες.
«Μερικές φορές είναι κρίσιμο να δούμε ξεκάθαρα τη μεγάλη εικόνα» αναφέρει η Phoenix Capital.
Η μεγάλη εικόνα είναι ότι έχουν διατεθεί στον χρηματοπιστωτικό τομέα τρισεκατομμύρια δολάρια από τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες προσπαθούν να μονοπωλήσουν την αγορά ομολόγων. Στο σημερινό νομισματικό σύστημα, τα κρατικά ομόλογα αποτελούν το θεμέλιο της χρηματοδότησης για τα κράτη.
Έτσι, οι κεντρικές τράπεζες έχουν καταφέρει μέσω των QE να ελέγχουν φαινομενικά το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Δείτε την περίπτωση της Ελβετίας σήμερα.Τα ελβετικά κρατικά ομόλογα εμφανίζουν αρνητικές αποδόσεις για διάρκειες μέχρι και 30 χρόνια. Με άλλα λόγια, η αγορά ομολόγων τιμολογεί με το εξής παράταιρο τρόπο. Οι επενδυτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν την κυβέρνηση της Ελβετίας μέχρι το 2046 για το δικαίωμα να κατέχουν τα ομόλογα της.
Γιατί το κάνουν αυτό οι επενδυτές;
Για δύο λόγους:
1 Η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει ότι θα αγοράζει ομόλογα για τους επόμενους μήνες. Έτσι, οι επενδυτές απλά σπεύδουν να προεξοφλήσουν τις αποτιμήσεις που θα διαμορφώσει η ΕΚΤ.
2 Το κεφάλαιο γνωρίζει ότι το όλο σύστημα είναι μια φούσκα και έτσι στρέφονται στα ασφαλή καταφύγια, όπως τα ελβετικά ομόλογα.
Swap πιστωτικού κινδύνου
Οι μεγάλες τράπεζες έχουν πάνω από 555 τρισ. δολάρια έκθεση σε συναλλαγές παραγώγων με βάση τις αποδόσεις των ομολόγων. Για την ιστορία, η αγορά swap πιστωτικού κινδύνου που σχεδόν κατέρρευσε το σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος το 2008 ήταν το 1/10 αυτού του μεγέθους.
Οι μεγάλες τράπεζες έχουν πάνω από 555 τρισ. δολάρια έκθεση σε συναλλαγές παραγώγων με βάση τις αποδόσεις των ομολόγων. Για την ιστορία, η αγορά swap πιστωτικού κινδύνου που σχεδόν κατέρρευσε το σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος το 2008 ήταν το 1/10 αυτού του μεγέθους.
ΣΑΦΕΣ ΜΗΝΥΜΑ
Προειδοποιήσεις funds και επενδυτών
Προειδοποιήσεις funds και επενδυτών
Σαφή προειδοποίηση προς τους επενδυτές να αποφύγουν τα ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις απηύθυνε ο Πολ Σίνγκερ, ιδρυτής και πρόεδρος του hedge fund Elliott Management προβλέπει πως το τέλος της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στην αγορά ομολόγων θα είναι «αιφνιδιαστικό, ξαφνικό, έντονο και μεγάλο». Σύμφωνα με το δίκτυο CNBC, ο Πολ Σίνγκερ εφιστά την προσοχή των επενδυτών στην κατάσταση της παγκόσμιας αγοράς ομολόγων όπου υπάρχουν ομόλογα αξίας 13 τρισ. δολαρίων με αρνητικές αποδόσεις. Χαρακτηρίζει την κατάσταση αυτή «τη μεγαλύτερη φούσκα ομολόγων στην παγκόσμια ιστορία» και επισημαίνει πως η κατοχή τέτοιων επενδυτικών εργαλείων εγκυμονεί «κίνδυνο σοβαρού πλήγματος ή και θανάτου για το κεφάλαιό σας!».
Τα ελληνικά ομόλογα
Τα ελληνικά 10ετή ομόλογα είχαν υποχωρήσει στα επίπεδα των 52 λεπτών/ευρώ στις αρχές του 2015 λόγω της αποτυχημένης διαπραγμάτευσης της τότε κυβέρνησης με τους Θεσμούς. Η αποκατάσταση της πολιτικής ισορροπίας επέτρεψε την άνοδο προς τα επίπεδα των 72 λεπτών/ευρώ την προηγούμενη εβδομάδα, δηλαδή κοντά στα υψηλά 2ετία. Η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα QE απέχει αρκετά σύμφωνα με τον ίδιο τον κεντρικό τραπεζίτη, αλλά αυτό δεν εμπόδισε όλες τις σειρές των ελληνικών ομολόγων να ακολουθήσουν την παγκόσμια φρενίτιδα.
Τα ελληνικά 10ετή ομόλογα είχαν υποχωρήσει στα επίπεδα των 52 λεπτών/ευρώ στις αρχές του 2015 λόγω της αποτυχημένης διαπραγμάτευσης της τότε κυβέρνησης με τους Θεσμούς. Η αποκατάσταση της πολιτικής ισορροπίας επέτρεψε την άνοδο προς τα επίπεδα των 72 λεπτών/ευρώ την προηγούμενη εβδομάδα, δηλαδή κοντά στα υψηλά 2ετία. Η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα QE απέχει αρκετά σύμφωνα με τον ίδιο τον κεντρικό τραπεζίτη, αλλά αυτό δεν εμπόδισε όλες τις σειρές των ελληνικών ομολόγων να ακολουθήσουν την παγκόσμια φρενίτιδα.
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
