«Συγχωροχάρτι» σε όσους έχτισαν παράνομα σε δημόσιες εκτάσεις, αλλά και «ανάσα» σε χιλιάδες εγκλωβισμένους πολίτες που οικοδόμησαν σε δασικές περιοχές με ευθύνη της διοίκησης επιχειρεί να δώσει το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Με ρυθμίσεις στο πολυνομοσχέδιο «τακτοποιούνται» θέματα που αφορούν δεκάδες δασικούς οικισμούς ανά τη χώρα, όπως του Αγίου Στεφάνου και της Άνοιξης στην Αττική, αλλά και περιπτώσεις αντίστοιχες με της Ιπποκρατείου Πολιτείας, την κυριότητα της οποίας διεκδικεί το Δημόσιο ως δασική.
Οικισμοί που χτίστηκαν με ευθύνη της Διοίκησης
Έτσι, αναμένεται να… απελευθερωθούν περισσότεροι από 20.000 πολίτες μόνο σε Άγιο Στέφανο και Άνοιξη Αττικής, όπου έχουν ανασταλεί μεταβιβάσεις, έκδοση νέων οικοδομικών αδειών και επισκευές.
Στο νομοσχέδιο-σκούπα προστέθηκαν οι ρυθμίσεις για την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, εμπλουτισμένες μετά από τη δημόσια διαβούλευση, με διατάξεις που αφορούν οικισμούς χτισμένους σε άλλοτε δασικές εκτάσεις και οριοθετημένους με νομαρχιακές αποφάσεις, οι οποίες αργότερα κατέπεσαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).
Με τις συγκεκριμένες διατάξεις ο νομοθέτης επιχειρεί για πολλοστή φορά να λύσει τον γόρδιο δεσμό των οικισμών με αμφισβητούμενο πολεοδομικό και νομικό καθεστώς. Σύμφωνα με τη νομοθετική πρόταση του υπουργείου, για νομίμως υφιστάμενα κτίσματα εντός των συγκεκριμένων οικισμών και για την έκταση που αντιστοιχεί στο όριο αρτιότητας κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Επίσης, εκτός από τις δομημένες εξαιρούνται και οι αδόμητες εκτάσεις, εφόσον πραγματοποιήθηκε μεταβίβαση κυριότητας με επαχθή αιτία από τον Αύγουστο του 2014 ως και σήμερα.
Λύση για Ιπποκράτειο Πολιτεία
Αντίστοιχη λύση επιχειρείται να δοθεί επίσης για την Ιπποκράτειο Πολιτεία και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις. Από το 1974 υπάρχει αίτηση του συνεταιρισμού «Διεθνής Ιπποκράτειος Πολιτεία» για αναγνώριση υπέρ αυτού δικαιώματος κυριότητας σε έκταση 7.635 στρεμμάτων, δασικού χαρακτήρα, την κυριότητα της οποίας ωστόσο διεκδικεί και το Δημόσιο.
Συγκεκριμένα οι νέες διατάξεις επιχειρούν να δώσουν λύση θέτοντας ορισμένους περιορισμούς. Έτσι, σε ακίνητο που βρίσκεται εντός σχεδίου πόλεως ή μέσα σε οικισμό που προϋφίσταται του 1923 ή σε οριοθετημένο οικισμό κάτω των 2.000 κατοίκων, ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου εφόσον μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου νέμεται αδιαταράκτως το ακίνητο:
- για μία δεκαετία, με νόμιμο τίτλο (από επαχθή αιτία) που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά τις 23.2.1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη
- για 30 χρόνια εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη.
Η δεύτερη περίπτωση αφορά ακίνητα μέχρι 2.000 τ.μ. Για ενιαίο ακίνητο μεγαλύτερο των 2.000 τ.μ. η διάταξη εφαρμόζεται μόνο εφόσον στο ακίνητο υφίσταται κατά την 31.12.2002 κτίσμα που καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον 30% του ισχύοντος συντελεστή δόμησης στην περιοχή.
Οι ρυθμίσεις αυτές δεν ισχύουν εάν στο σχέδιο πόλης ή στους οικισμούς τα ακίνητα αποτυπώνονται ως κοινόχρηστοι χώροι, πάρκα ή άλση.
Γενικότερα, μετά την κύρωση των χαρτών, για τις μη δασικές εκτάσεις δεν προβάλλονται δικαιώματα από το Ελληνικό Δημόσιο. Δεν εξαιρούνται οι περιπτώσεις στις οποίες αποδεδειγμένα υπάρχουν δεδομένα που στοιχειοθετούν διεκδίκηση, κατά τις διατάξεις περί δημοσίων κτημάτων, όπως προβλεπόταν.
Σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος, η συγκεκριμένη φράση αφαιρέθηκε προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα αντίστοιχα με εκείνα που συνέβησαν πριν από έναν χρόνο σε Νέα Ιωνία και Περισσό, όταν χιλιάδες ιδιοκτήτες έλαβαν ειδοποιήσεις ότι τα ακίνητά τους διεκδικούνται από το Δημόσιο.
Δασικοί χάρτες με «τρίχρωμους» οικισμούς
Στους δασικούς χάρτες θα αποτυπώνονται τελικά τρεις κατηγορίες και όχι δύο:
- με πορτοκαλί χρώμα τα όρια όλων των νόμιμων οικισμών, δηλαδή όσων έχουν έγκυρα και εν ισχύι σχέδια πόλης.
- με κίτρινο χρώμα όλοι οι οικισμοί για τους οποίους ενώ έχουν εκδοθεί οικοδομικές άδειες, δεν έχει ελεγχθεί ο δασικός τους χαρακτήρας.
- με μοβ χρώμα οι παράνομοι οικισμοί ή «οικιστικές πυκνώσεις» όπως τις αναφέρει το υπουργείο.
Τα κριτήρια προσδιορισμού της οικιστικής πύκνωσης θα καθοριστούν σε ένα μήνα με απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος. Όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, για την πολεοδομική και περιβαλλοντική τους διαχείριση θα ασχοληθεί η αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου δίχως να δίδονται άλλες λεπτομέρειες.
Γενικότερα, οι ρυθμίσεις για την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, οι οποίες είχαν αναρτηθεί στη Διαύγεια, έχουν εμπλουτιστεί με ποικίλες διατάξεις, όπως:
- Στον δασικό χάρτη δεν απεικονίζονται τα εντός των πόλεων και των οικιστικών περιοχών πάρκα και άλση. Να σημειωθεί ότι βάσει της νομολογίας του ΣτΕ αυτά διαχειρίζονται ως δασικά.
- Συγκροτείται νέα υπηρεσία, τα «Σημεία Υποστήριξης και Ανάρτησης του Δασικού Χάρτη», τα οποία στελεχώνονται με απόφαση υπουργού.
- Αφαιρείται από την ΕΚΧΑ (Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση) η αρμοδιότητα ανάρτησης των δασικών χαρτών. Παραμένουν μόνο οι Διευθύνσεις Δασών.
- Οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων από πενταμελείς γίνονται τριμελείς.
- Με κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) ρυθμίζεται ο τρόπος κάλυψης των απαιτούμενων δαπανών για την κατάρτιση, ανάρτηση, διορθώσεις των δασικών χαρτών.
Παρέμβαση του WWF
Έκτακτη παρέμβαση προς όλα τα μέλη της Βουλής έκανε την Πέμπτη το WWF Ελλάς. Με επιστολή του ενημερώνει τους βουλευτές ότι το υπό συζήτηση σχέδιο νόμου για τα προαπαιτούμενα δεν περιέχει μόνο μέτρα που εξυπηρετούν δημοσιονομικούς στόχους.
«Εισάγει και ρυθμίσεις που διαιωνίζουν την απαράδεκτη και διάχυτη πολιτική αντίληψη ότι η νομιμοποίηση της περιβαλλοντικής παρανομίας αποτελεί δημόσιο συμφέρον, ενώ η πάταξή της και η διαφύλαξη του φυσικού μας πλούτου είναι ανεπιθύμητη πολυτέλεια. Επίσης, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις περιβάλλονται από ένα νέφος ασάφειας σε σχέση με τα επόμενα βήματα και το πραγματικό όφελος και διακύβευμα για το δημόσιο συμφέρον και βέβαια για τον φυσικό μας πλούτο.
»Προς αποφυγή κάθε παρερμηνείας ή απορίας, διευκρινίζουμε ότι σκοπός των δασικών χαρτών δεν είναι κάποια απλή φωτογραφική αποτύπωση της δασικής γης. Οι δασικοί χάρτες έχουν νομική υπόσταση. Αν λοιπόν μια έκταση έχει καταπατηθεί, ο δασικός χάρτης οφείλει να την αποτυπώσει όπως η έκταση θα έπρεπε να είναι, ιδιαίτερα καθώς από το Σύνταγμα καθίσταται σαφές ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις που καταστρέφονται δεν χάνουν τον δασικό τους χαρακτήρα» επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, στην επιστολή της οργάνωσης.
Επί του σχεδίου νόμου, και ειδικότερα επί του Κεφαλαίου Θ για τους δασικούς χάρτες,
η οργάνωση καλεί τους βουλευτές να υποστηρίξουν τις εξής αλλαγές:
1. «Οικιστικές πυκνώσεις»: Να αφαιρεθεί η παράγραφος 4 από το νέο άρθρο 23 ν. 3889/2010, η οποία αφορά τις «οικιστικές πυκνώσεις» (ιώδες περίγραμμα). Η κατηγορία αυτή περιβάλλεται από μια νεφελώδη ασάφεια σε σχέση με τα επόμενα βήματα, αλλά και τη διαφάνεια και δημόσια πληροφόρηση για την τύχη των αυθαίρετων οικισμών που θα αποτυπωθούν. Η ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο αποτελεί κατά τη γνώμη μας έναρξη διαδικασίας οριζόντιας τακτοποίησης παράνομων αλλαγών χρήσεων γης εις βάρος της δασικής γης, για πρώτη μάλιστα φορά από την έναρξη του νομοθετικού καταιγισμού με ρυθμίσεις και νέες «κόκκινες γραμμές» υπέρ της τακτοποίησης αυθαιρέτων.
2. Ανάρτηση: Να καταρτιστούν και να αναρτηθούν σε κάθε περίπτωση δασικοί χάρτες για τις περιοχές των περιπτώσεων (α) (πορτοκαλί) και (β) (κίτρινες) της παραγράφου 2 του νέου άρθρου 23 ν. 3889/2010, με μεγαλύτερες προθεσμίες, προκειμένου να διεκπεραιωθεί ο αναμενόμενος μεγάλος αριθμός αντιρρήσεων και να επιλυθούν τα νομικά ζητήματα που θα ανακύψουν.
3. Καθυστερήσεις: Δεδομένου ότι δάση και δασικές εκτάσεις δεν επιτρέπεται να πολεοδομηθούν, ζητάμε να μην ενταχθούν στις περιοχές με κίτρινο περίγραμμα εκτάσεις που δεν έχουν ακόμα οριοθετηθεί με έγκυρες διοικητικές πράξεις – π.χ. εκτάσεις εντός των ορίων πολεοδομικών μελετών σε φάση εκπόνησης. Έτσι θα αποφευχθούν αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Οι εκκρεμείς πολεοδομικές μελέτες και σχέδια πόλεως, και οι εκκρεμείς οριοθετήσεις οικισμών θα πρέπει να ολοκληρωθούν μετά τους δασικούς χάρτες, και αφού ληφθούν υπόψη οι τελευταίοι, όχι αντιστρόφως.
4. Διαφύλαξη της δασικής νομοθεσίας: Να προστεθεί διευκρινιστική διάταξη η οποία να καθιστά απολύτως σαφές ότι οι δασικές εν γένει περιοχές του άρθρου 13 παρ. 1 ν. 3889/2010 (όπως θα φαίνονται στον αναρτημένο δασικό χάρτη), καθώς και οι υπόλοιπες περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, οι οποίες περικλείονται από κίτρινο ή πορτοκαλί περίγραμμα, εξακολουθούν να διέπονται από τη δασική και περιβαλλοντική νομοθεσία, μέχρι την οριστική κύρωση. Το κίτρινο ή το κόκκινο περίγραμμα δεν θα πρέπει να θίγει την εφαρμογή της ισχύουσας δασικής και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
5. Διαφάνεια: Λόγω της σημασίας του θέματος, να υπάρξει κεντρική δημοσιοποίηση των εκθέσεων της επιτροπής της παρ. 2 του άρθρου 24, στον ίδιο ιστοχώρο με τους δασικούς χάρτες.
