Πώς κάποιες χιλιάδες μαχητών δεν έχουν εξαφανιστεί από υπερδυνάμεις
Του Μαρίνου Γκασιάμη
Στα αραβικά το όνομα του είναι Daesh. Πρόκειται επί της ουσίας για μια τζιχαντιστική ακραία οργάνωση Σαλαφιστών που ακολουθούν ένα φονταμενταλιστικό δόγμα των Γουαχαβιστών, παρακλαδιού του Σουνιτικού Ισλάμ.
Έγινε ευρύτερα γνωστό το 2014 όταν κατέλαβε πόλεις κλειδιά στο δυτικό Ιράκ και ειδικά την Μοσούλη με τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και διέπραξε φριχτές σφαγές.
Τότε υιοθέτησε το όνομα Ισλαμικό Κράτος και την ιδέα ενός χαλιφάτου που αμφισβητήθηκε έντονα από τον ΟΗΕ αλλά και τον Μουσουλμανικό κόσμο.
Το Ισλαμικό Κράτος ωστόσο γεννήθηκε το 1999 ως Jama’at al-Tawhid wal-Jihad και δήλωνε υποταγή στην Αλ Κάιντα, λαμβάνοντας μέρος στην εξέγερση που ακολούθησε την κατάληψη του Ιράκ από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους το 2003.
Ο «στρατός» του Ισλαμικού Κράτους ανέρχεται σύμφωνα με εκτιμήσεις των ΗΠΑ σε 20.000 με 25.000 μαχητές σε Ιράκ και Συρία και άλλους 5.000 περίπου στην Λιβύη.
Απέναντί τους στο έδαφος έχουν στρατούς όπως του Ιράκ, η δύναμη του οποίου ανέρχεται στις 271.500 άνδρες, της Συρίας με 125.000 και προσφάτως και της Τουρκίας με κάτι περισσότερο από μισό εκατομμύριο! Την ίδια στιγμή τους βομβαρδίζουν αεροπορικές δυνάμεις της Ρωσίας, των ΗΠΑ και των συμμάχων αυτής.
Γιατί λοιπόν το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει ηττηθεί ακόμα;
Γιώργος Φίλης: Οι αντιπαλότητες των υπερδυνάμεων δίνουν παράταση ζωής στο ΙΚΙΛ
Σύμφωνα με τα όσα είπε στο newsbeast.gr ο Γιώργος Φίλης διδάκτωρ Γεωπολιτικής (DurhamUniversity, UK), Αναπληρωτής καθηγητής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στο τμήμα Διεθνών Επιχειρήσεων του DEREE και επισκέπτης καθηγητής στην Σχολή Εθνικής Άμυνας, το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), βρίσκεται σε ένα στάδιο σημαντικότατης γεωγραφικής συρρίκνωσης όπου αποστερείται αργά αλλά σταθερά από τους βασικούς ανθρωπίνους και υλικούς πόρους για τη συνέχιση του πολέμου εναντίων των αντιπάλων του.
Το 2017 εκτιμάται πως θα αποτελέσει το έτος σταθμό το οποίο θα σηματοδοτήσει και την τελική γεωγραφική και υλική κατάρρευση του ΙΚ.
Το ΙΚ χάνει τον πόλεμο επί του πεδίου για τρεις κυρίως λόγους.
Πρώτον, αντιμετωπίζει πλέον οξεία έλλειψη βασικών αγαθών, υλικών και υποστήριξης τα οποία θα του επιτρέψουν να συνεχίσει τον αγώνα.
Η απογοήτευση για την εξέλιξη των γεγονότων σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο επιδρά στο ηθικό και την θέληση για συνέχιση της αντίστασης.
Δεύτερον, ο πληθυσμός τον οποίο ελέγχει σε μεγάλο βαθμό δεν υποστηρίζει -πλέον- το ΙΚ. Ακόμα και ακραιφνείς σουνιτικοί πληθυσμοί δεν φαίνεται να έχουν τη θέληση να συμπαραταχθούν με το ΙΚ ενεργά.
Τρίτον, ο αυξανόμενος αριθμός των αντιπάλων και εχθρών του τόσο σε τακτικό όσο και σε στρατηγικό επίπεδο δεν του αφήνουν περιθώρια διεξόδου.
Ακριβώς, οι προαναφερόμενοι τρεις λόγοι επέτρεψαν στον ΙΚ να αντισταθεί με επιτυχία από το καλοκαίρι του 2014 έως τα τέλη του 2016 ενώ φαίνεται να διαθέτει κάποιες δυνάμεις οι οποίες του επιτρέπουν να μπορεί να ελέγχει -για την ώρα- τη μισή περίπου Μοσούλη, τα περίχωρα της Ράκκα αλλά και να αντιστέκεται στις επιθέσεις του τουρκικού στρατού και των συμμάχων του στην κομβική πόλη της Αλ-Μπαμπ.
Το ISIS κατάφερε να επεκταθεί και να μπορέσει να αντισταθεί όλα αυτά τα χρόνια, επειδή υπήρχαν τοπικοί και περιφερειακοί γεωπολιτικοί δρώντες που το υποστήριξαν.
Για παράδειγμα η Τουρκία στην ουσία λειτούργησε ως κέντρο λογιστικής υποστήριξης και εκπαίδευσης για τους μαχητές του καθώς και ως «μεσάζοντας» στην πώληση του πετρελαίου που έλεγχε.
Η ύπαρξη του ΙΚ εξαρτάται άμεσα και από την οικονομική υποστήριξη κάποιων χωρών του Κόλπου, από τις τεράστιες ποσότητες οπλισμού που κατάφερε να ελέγξει το καλοκαίρι του 2014 από τις υποχωρούσες –τότε- ιρακινές δυνάμεις αλλά και από την υποστήριξη -πολιτική και έως ένα σημείο υλική- που έλαβε από δυτικές χώρες οι οποίες τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 2015 θεωρούσαν το καθεστώς Άσαντ ως το κύριο πρόβλημα στην Συρία.
Φυσικά οι μέθοδοι και οι ενέργειες του ΙΚ στην ουσία αποξένωσαν τόσο τις δυτικές δυνάμεις όσο και τα σουνιτικά κράτη.
Η μάχη για το Κομπάνι στα τέλη του 2014 και η είσοδος της Ρωσίας στον πόλεμο τον Σεπτέμβριο του 2015 άλλαξαν τις ισορροπίες.
Ο φαινομενικός γεωπολιτικός αναπροσανατολισμός της Τουρκίας η οποία δείχνει να θέλει να ακολουθήσει την πολιτική της Ρωσία, μετά την πλήρη κατάρρευση της δικής της, δυσκολεύει την ανοιχτή υποστήριξη της Άγκυρας προς το ΙΚ με συνέπεια το ISIS να θεωρεί πλέον την Άγκυρα ως εχθρό.
Όμως, η στρατιωτική εκπαίδευση που έχει λάβει όλα αυτά τα χρόνια, η εμπειρία ανταρτοπόλεμου στο Ιράκ από το 2006, η φύση του πεδίου της μάχης το οποίο είναι κυρίως αστικό με αποτέλεσμα οι τακτικές μάχης και τα οπλικά συστήματα μίας συμβατικής πολεμικής μηχανής να μην είναι τόσο αποτελεσματικά.
Οι μάχες λαμβάνουν χώρα από οικοδομικό τετράγωνο σε οικοδομικό τετράγωνο, τα οποία αποτελούν παγίδες θανάτου για τους επιτιθέμενους. Επιπροσθέτως οι κύριες εμπλεκόμενες δυνάμεις κατά του ISIS αυτή τη στιγμή είναι «πολυεθνικές» με σχετικά χαμηλό επίπεδο συνεργασία και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα.
Οι δυνάμεις ξηράς, Ιρακινοί (κυρίως Σιιτικές δυνάμεις) και οι Κούρδοι (σε Συρία και Ιράκ), το καθεστώς Άσαντ ασχολείται κυρίως με την «μετριοπαθή» αντιπολίτευση, δεν διαθέτουν επαρκή αεροπορική υποστήριξη.
Την ίδια στιγμή οι Τουρκικές δυνάμεις στην Αλ-Μπαμπ, φαίνεται να μην είναι έτοιμες για την ανάληψη επιχειρήσεων αστικού πεδίου ενώ ενδιαφέρον -με σημαντικά συμπεράσματα για την ελληνική πλευρά- είναι το γεγονός πως η Άγκυρα ζητά αεροπορική υποστήριξη από τις ΗΠΑ και την Ρωσία αποδεικνύοντας πως υπάρχει τεράστιο ζήτημα στην τουρκική πολεμική αεροπορία η οποία φαίνεται να μην είναι σε θέση να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού σε μία κωμόπολη πλησίον των συνόρων της και εναντίον ελαφρά οπλισμένων δυνάμεων οι οποίες δεν διαθέτουν αεροπορική υποστήριξη και επαρκή αντιαεροπορική κάλυψη.
Γενικά το πραξικόπημα στην Τουρκία, αλλά και άλλες δομικές αδυναμίες αντανακλούν στην επιχειρησιακή ετοιμότητα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Τέλος, δεν πρέπει να υποτιμηθεί και το γεγονός πως οι μαχητές του ΙΚ -τουλάχιστον ο σκληρός πυρήνας αυτών- θα πολεμήσουν μέχρι ενός αφού αυτό επιτάσσει η ιδεολογία και τα πιστεύω τους.
Ανακεφαλαιώνοντας, το ISIS κατάφερε να επιβιώσει και εξακολουθεί να μάχεται επειδή είχε τις υλικές και ανθρώπινες πηγές για να εκμεταλλευθεί.
Υποστηριζόταν από συγκεκριμένες τοπικές και περιφερειακές δυνάμεις ποικιλοτρόπως, ενώ διέθετε έναν πυρήνα αποφασισμένων μαχητών αλλά και εκπαιδευμένων μισθοφόρων.
Από το 2015 η κατάσταση έχει σταδιακά μεταβληθεί, οι πρακτικές του ΙΚ το έφεραν απέναντι ακόμα και σε θετικά διακείμενους γεωπολιτικούς δρώντες, οι αντίπαλοί του –για διαφόρους λόγους- αυξήθηκαν και οι πηγές υποστήριξης μειώθηκαν, μεγάλες δυνάμεις ενεπλάκησαν άμεσα εναντίον του, ενώ κομβικός είναι και ο ρόλος της Τουρκίας, η οποία αποτελούσε (;) και την «γραμμή-ζωής» (life-line) για το ΙΚ κάτι το οποίο φαίνεται μη συμβατός με τη προσπάθεια προσέγγισης της Ρωσίας.
Όμως, η πολεμική εμπειρία που έχει αποκτηθεί, η κατάλληλη προετοιμασία του εδάφους, οι εγγενείς αδυναμίες σε τακτικό επίπεδο των εμπλεκομένων δυνάμεων, καθώς και οι στρατηγικές αντιπαλότητες των κύριων γεωπολιτικών δρώντων δίνουν μία παράταση ζωής στο ΙΚ.
Η πλήρης εδαφική κατάρρευση του ΙΚ εκτιμάται πως αποτελεί μία μη αναστρέψιμη πραγματικότητα, η ιδεολογία όμως και η τρομοκρατία δεν είναι δυνατόν να ξεριζωθούν με την εξαφάνιση του ισλαμικού κράτους στην Συρία και το Ιράκ.
Φυσικά η πραγματικότητα της ύπαρξης μεγάλων σουνιτικών πληθυσμών στην ανατολική Συρία και το δυτικό Ιράκ, είναι μία παράμετρος η οποία θα επηρεάσει και τις εξελίξεις, η εξαφάνιση του ΙΚ δεν σημαίνει πως η ύπαρξη ενός «μετριοπαθούς» «Σουνιστάν» στα πρώην εδάφη του ΙΚ είναι αδύνατη.
Ούτως ή αλλιώς ο χάρτης της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής επαναχαράσσεται με το κουρδικό να αποτελεί και τον καταλύτη των εξελίξεων στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.
Τζέφρι Σαξ: Στρατηγικά και τακτικά λάθη κυρίως των ΗΠΑ
Σύμφωνα με τον Τζέφρι Σαξ, καθηγητή του πανεπιστημίου της Κολούμπια των ΗΠΑ και διευθυντή του δικτύου βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ και την μελέτη που αυτός δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2016 στο Market Watch, το πρόβλημα έχει να κάνει με το γεγονός πως καμιά από τις χώρες που εμπλέκονται στην περιοχή όπως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, δεν αντιμετωπίζουν το ΙΚΙΛ ως τον πρωταρχικό εχθρό!
Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, εντοπίζει στρατηγικά λάθη στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, στα οποία έρχονται και προστίθενται και λάθη τακτικής επί του εδάφους.
Ο Τζέφρι Σαξ θεωρεί μέγιστο λάθος το γεγονός ότι αντί του ΙΚΙΛ οι ΗΠΑ εστίαζαν στην εξόντωση του ηγέτη της Συρίας Μπασάρ Αλ Άσαντ.
Επισημαίνει δε πως, η CIA επί μακρόν εξόπλιζε και εκπαίδευε τους Σουνίτες Τζιχαντιστές μέσω απόρρητων επιχειρήσεων που χρηματοδοτούσε η Σαουδική Αραβία. Οι Τζιχαντιστές αυτοί δημιούργησαν το Ισλαμικό Κράτος.
Σε τακτικό επίπεδο, η προσπάθεια των ΗΠΑ να πολεμήσουν σε δύο μέτωπα ενάντια στον Άσαντ και το ΙΚΙΛ, έχει αποτύχει σύμφωνα με τον καθηγητή.
Όποτε έπλητταν τον Άσαντ, οι Σουνίτες Τζιχαντιστές, μεταξύ των οποίων το ΙΚΙΛ και το Μέτωπο Αλ Νούσρα, έσπευδαν να «γεμίσουν» το κενό στα εδάφη που εγκατέλειπε ο στρατός του ηγέτη της Συρίας.
Ακόμα και το Ισραήλ θεωρεί τον υποστηριζόμενο από το Ιράν, Άσαντ, μεγαλύτερη απειλή από ότι το ΙΚΙΛ.
Για την Τουρκία η εξόντωση του ΙΚΙΛ είναι τελευταία στην λίστα καθώς προτεραιότητα έχουν για αυτή ο Άσαντ και οι Κούρδοι.
Παράλληλα Ρωσία και Ιράν επιδιώκουν τους δικούς τους στόχους στην περιοχή με την εξουδετέρωση του Ισλαμικού Κράτους να μην είναι το νούμερο ένα καθώς στοχεύουν περισσότερο στην ήττα των αντικαθεστωτικών ανταρτών της Συρίας.
Ο Τζέφρι Σαξ καταλήγει επισημαίνοντας πως μια νίκη του Άσαντ και των Ιρακινών επί του Ισλαμικού Κράτους είναι εφικτή αν ΗΠΑ, Ρωσία, Σαουδική Αραβία και Ιράν πιέσουν με αεροπορικές επιχειρήσεις και παροχή λογιστικής υποστήριξης, αλλά αυτό θα έχει επιπτώσεις στα σχέδια των ΗΠΑ καθώς κάτι τέτοιο σημαίνει πως ο Άσαντ θα παραμείνει στην εξουσία, η Ρωσία θα διατηρήσει ένα σύμμαχο στην Συρία και το Ιράν την επιρροή του στην περιοχή.
newsbeast.gr