Ανοικτές παραμένουν οι πληγές στο τραπεζικό σύστημα τις οποίες προκάλεσε η «διαπραγμάτευση» του 2015, η οποία και οδήγησε στην επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών που ελάχιστα έχουν χαλαρώσει ενάμιση χρόνο μετά την επιβολή τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η χρηματοδότηση των τραπεζών, από τον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA) που είχε σχεδόν μηδενιστεί στο τέλος του 2014, σήμερα διαμορφώνεται σε επίπεδα άνω των 40 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα μπορεί να ενισχύθηκαν κατά 2,8 δισ. ευρώ τον περασμένο Δεκέμβριο, ωστόσο η αύξηση αποδίδεται σε συγκυριακούς λόγους όπως στην καταβολή την αγροτικών ενισχύσεων και στην καταβολή του δώρου Χριστουγέννων. Το 2012 η μεγάλη πολιτική αστάθεια, οι διπλές εκλογές και το φάσμα εξόδου της χώρας από το ευρώ είχαν οδηγήσει σε μαζική εκροή καταθέσεων και οι εγχώριες τράπεζες παρέμειναν σε λειτουργία χάρις στη γενναία χρηματοδότηση του ELA, που τότε είχε διαμορφωθεί στα 140 δισ. ευρώ. Εκτοτε ακολούθησε μια μακρά και επίπονη περίοδος προσαρμογής, η κατάσταση στην οικονομία σταθεροποιήθηκε και άρχισε να βελτιώνεται. Το 2014 οι καταθέσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 15 δισ. ευρώ, το ΑΕΠ επέστρεψε σε θετικό έδαφος και οι γενικότερες συνθήκες στην οικονομία βελτιώθηκαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι η εξάρτηση των εγχώριων τραπεζών από τον ELA είχε περιοριστεί τον Ιούνιο του 2014 στις 642.000 ευρώ. Τον Φεβρουάριο του 2015, μετά τον ELA, είχε εκτοξευτεί στα 65 δισ. ευρώ, στον απόηχο των δηλώσεων μελών τής τότε νέας κυβέρνησης για ανατροπή των πάντων, με αποκορύφωμα δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών ότι η Ελλάδα είναι ένα χρεοκοπημένο κράτος. Τον Ιούνιο του 2015, ο ELA εκτοξεύτηκε στα 90 δισ. ευρώ, με τις καταθέσεις να σημειώνουν νέα μεγάλη βουτιά, κατά 40 δισ. ευρώ ή κατά 25%, υποχρεώνοντας την κυβέρνηση να προχωρήσει στην επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών. Ενάμιση μήνα μετά τους τυχοδιωκτισμούς και τις αυταπάτες, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπέγραψε νέο μνημόνιο, το 3ο, με νέα μέτρα λιτότητας και νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Ωστόσο, παρά το νέο μνημόνιο, η ρευστότητα των τραπεζών παραμένει ενάμιση χρόνο μετά υπό μεγάλη πίεση, με τον ELA να εξακολουθεί να διαμορφώνεται πάνω από τα 40 δισ. ευρώ, και αυτό, παρά την επαναφορά του waiver (της εξαίρεσης με την οποία η ΕΚΤ αποδέχεται ελληνικούς τίτλους ως εγγυήσεις για την παροχή ρευστότητας). Σύμφωνα με στελέχη τραπεζών, οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν πλέον άλλες εγγυήσεις για να λαμβάνουν κανονική χρηματοδότηση του ευρωσυστήματος και είναι κρίσιμη η επιστροφή καταθέσεων. Ωστόσο αυτό είναι αδύνατο στο περιβάλλον αβεβαιότητας που δημιουργεί η μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίηση του προγράμματος (η δεύτερη αξιολόγηση είναι στον «αέρα», ενώ θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο 2016), καθυστέρηση που καθιστά πολύ πιθανή την αποτυχία και του 3ο μνημονίου με κίνδυνο η χώρα να χρειαστεί και νέο πρόγραμμα, κάτι που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις τράπεζες.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
