Πολύ σημαντική εξέλιξη για το μέλλον των peer-to-peer δικτύων: Μπορεί η απόφαση του ΔΕΕ να αποτελέσει την αρχή του τέλους για την περίφημη ιστοσελίδα torrents;
Οι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου (ISPs) στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούν να υποχρεωθούν σε αποκλεισμό της πρόσβασης στο The Pirate Bay, σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα του Δικαστηρίου της ΕΕ, Maciej Szpunar.
Σύμφωνα με τον κ. Szpunar ο αποκλεισμός είναι δικαιολογημένο και αναλογικό μέτρο, καθώς ναι μεν η περίφημη ιστοσελίδα torrents δεν παρουσιάζει η ίδια περιεχόμενο που να προσβάλει τα δικαιώματα των δημιουργών των έργων (π.χ. ταινίες ή τραγούδια), ευρετηριάζει όμως μεταδεδομένα σχετικά με το περιεχόμενο αυτό, παρέχοντας στους χρήστες τη δυνατότητα να ανταλλάζουν προστατευόμενα έργα.
Η υπόθεση “Stichting Brein κατά Ziggo BV, XS4ALL Internet BV” ενδέχεται να αποδειχθεί ορόσημο για το μέλλον του δικτύων peer to peer, πεποίθηση που ενισχύεται από το έντονο ενδιαφέρον αλλά και τη συμμετοχή στη δίκη των κυβερνήσεων διαφόρων ευρωπαϊκών κρατών (Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία) αλλά και της Κομισιόν.
Για του λόγου το αληθές, γραπτές παρατηρήσεις υπέβαλαν πέραν από τους διάδικους της κύριας δίκης, η Ισπανική, η Ιταλική και η Πορτογαλική Κυβέρνηση, η Κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράλληλα, κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση που έλαβε χώρα στις 27 Οκτωβρίου 2016 εκπροσωπήθηκαν οι διάδικοι της κύριας δίκης, η Ισπανική και η Γαλλική Κυβέρνηση, καθώς και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστηρίζει ότι η ευθύνη των ιστοτόπων του τύπου αυτού είναι ζήτημα εφαρμογής των δικαιωμάτων του δημιουργού το οποίο μπορεί να επιλυθεί όχι στο επίπεδο του δικαίου της Ένωσης, αλλά στο πλαίσιο των εσωτερικών νομικών συστημάτων των κρατών μελών.
Ευθύνη των διαχειριστών ιστοσελίδας ευρετηριάσεως δικτύων peer-to-peer για προσβολές δικαιωμάτων του δημιουργού
Η υπόθεση αφορά στη διαμάχη ανάμεσα στο BREIN, ένα ολλανδικό ίδρυμα για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, και δύο ολλανδικών παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου (Ziggo BV και XS4ALL Internet).
Το BREIN αιτήθηκε στα αρμόδια δικαστήρια της Ολλανδίας να διαταχθούν οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου να αποκλείσουν την πρόσβαση στην ιστοσελίδα The Pirate Bay, καθώς μέσω αυτής λαμβάνει χώρα μεγάλης κλίμακας παραβίαση των δικαιωμάτων δημιουργών (κυρίως μουσικών και κινηματογραφικών έργων).
Έπειτα από την απόρριψη του αιτήματος του BREIN σε δεύτερο βαθμό, το Ανώτατο Δικαστήριο των Κάτω Χωρών αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο της ΕΕ τα εξής προδικαστικά ερωτήματα:
«1) Προβαίνει ο διαχειριστής ιστοτόπου σε παρουσίαση στο κοινό κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, της οδηγίας 2001/29(link is external), όταν στον εν λόγω ιστότοπο δεν παρουσιάζονται προστατευόμενα έργα, αλλά υπάρχει ένα σύστημα […] κατά το οποίο ευρετηριάζονται και κατατάσσονται για τους χρήστες μεταδεδομένα σχετικά με προστατευόμενα έργα τα οποία βρίσκονται στους υπολογιστές των χρηστών, έτσι ώστε οι χρήστες να μπορούν βάσει αυτών να εντοπίζουν καθώς και να «ανεβάζουν» και «κατεβάζουν» τα προστατευόμενα έργα;
2) Αν το πρώτο ερώτημα χρήζει αρνητικής απαντήσεως: επιτρέπουν το άρθρο 8, παράγραφος 3, της οδηγίας 2001/29(link is external) και το άρθρο 11 της οδηγίας 2004/48(link is external) την έκδοση διαταγής εις βάρος διαμεσολαβητή κατά την έννοια των διατάξεων αυτών όταν ο διαμεσολαβητής αυτός διευκολύνει τις από τρίτους προσβολές κατά τον τρόπο που προαναφέρθηκε στο πρώτο ερώτημα;»
Με απλά λόγια το ερώτημα προς το ΔΕΕ συνοψίζεται ως εξής:
Μπορεί να θεωρηθεί ότι οι εν λόγω διαχειριστές είναι οι ίδιοι αυτουργοί των προσβολών αυτών, πράγμα που θα σήμαινε ότι φέρουν άμεση ευθύνη (πρώτο ερώτημα); Ή μήπως, ακόμη και αν δεν είναι άμεσα υπεύθυνοι, είναι δυνατόν να διαταχθεί να αποκλειστεί η πρόσβαση στους ιστοτόπους τους, πράγμα το οποίο, σύμφωνα με τον Γεν. Εισαγγελέα, απαιτεί μια μορφή έμμεσης ευθύνης (δεύτερο ερώτημα);
Οι προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα
Μετά από προσεκτική εξέταση της υπόθεσης, o εισαγγελέας του ΔΕΕ, Maciej Szpunar, υπέβαλε σήμερα τις προτάσεις του, οι οποίες μάλλον κρύβουν άσχημα νέα για τους χρήστες του δημοφιλούς ιστοσελίδας torrents.
Το πρώτο ερώτημα, το οποίο κλήθηκε να απαντήσει ο Εισαγγελέας αφορά στο αν το Pirate Bay προβαίνει σε παρουσίαση παράνομου περιεχομένου στο κοινό, ενός ζητήματος ενδιαφέροντος από τη στιγμή που το The Pirate Bay δεν αποθηκεύει σχετικό περιεχόμενο, αλλά ευρετηριάζει μεταδεδομένα σχετικά με τα το περιεχόμενο αυτό.
Σύμφωνα με τον Γ. Εισαγγελέα, το γεγονός ότι ο διαχειριστής διαδικτυακού ιστοτόπου καθιστά δυνατή, με την αρχειοθέτηση και την παροχή μηχανής αναζητήσεως, την ανεύρεση αρχείων που περιέχουν προστατευόμενα από το δικαίωμα του δημιουργού έργα, τα οποία προτείνονται προς ανταλλαγή εντός δικτύου peer-to-peer, συνιστά παρουσίαση στο κοινό, εφόσον είχε γνώση του γεγονότος ότι ένα έργο είχε τεθεί στη διάθεση του κοινού στο δίκτυο χωρίς τη συγκατάθεση των φορέων των δικαιωμάτων του δημιουργού και δεν αντέδρασε προκειμένου να καταστήσει αδύνατη την πρόσβαση στο έργο αυτό.
Κομβικός και καθοριστικός ο ρόλος του The Pirate Bay στη λειτουργία των δικτύων P2P
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απόκρουση του ισχυρισμού των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου από τον Εισαγγελέα αναφορικά με τη φύση των δικτύων P2P και το γεγονός ότι τα αρχεία είναι δυνατόν να ανευερθούν χωρις τη διαμεσολάβησή του.
Ο Εισαγγελέας ανέφερε χαρακτηριστικά:
«… Πάντως, σημασία, υπό το πρίσμα αυτό, έχει ο ρόλος των ιστοτόπων όπως το TPB στην ανταλλαγή των αρχείων στο πλαίσιο των δικτύων peer-to-peer.
O ρόλος αυτός είναι, πράγματι, κομβικός. Η χρήση κάθε δικτύου peer-to-peer στηρίζεται στη δυνατότητα εντοπισμού των διαθεσίμων κόμβων για την ανταλλαγή του αναζητούμενου αρχείου. Οι πληροφορίες αυτές, ανεξαρτήτως του αν έχουν τεχνικώς τη μορφή αρχείων torrent, «συνδέσμων magnet» ή άλλη, βρίσκονται στους ιστοτόπους όπως ο TPB. Οι ιστότοποι αυτοί προσφέρουν όχι μόνο μηχανές αναζητήσεως, αλλά συχνά, όπως στην περίπτωση του TPB, ευρετήρια των έργων τα οποία περιέχουν τα αρχεία αυτά και τα οποία κατατάσσονται σε διάφορες κατηγορίες, για παράδειγμα «τα 100 καλύτερα» ή «τα νεότερα». Επομένως, δεν είναι καν αναγκαίο να αναζητηθεί συγκεκριμένο έργο, αλλά αρκεί να γίνει μια επιλογή μεταξύ αυτών που προτείνονται, όπως στον κατάλογο μιας βιβλιοθήκης (ή, καλύτερα, μιας ηχοθήκης ή βιντεοθήκης, καθώς πρόκειται πρωτίστως για μουσικά και κινηματογραφικά έργα). Οι ιστότοποι αυτοί δίνουν συχνά συμπληρωματικές πληροφορίες, ιδίως στοιχεία που αφορούν την εκτίμηση της διάρκειας της τηλεφορτώσεως, καθώς και τον αριθμό των ενεργών seeders και leechers για δεδομένο αρχείο.
…Κατά συνέπεια, ο ρόλος ιστοτόπων όπως το TPB είναι καθοριστικός στην πράξη για τη λειτουργία των δικτύων αυτών, εν πάση περιπτώσει για τον μέσο χρήστη του διαδικτύου».
Πάνω από 90% των αρχείων που ανταλλάσσονται παραβιάζουν δικαιώματα δημιουργών
Το δεύτερο προδικαστικό ερώτημα υποβλήθηκε για την περίπτωση αρνητικής απαντήσεως του Δικαστηρίου στο πρώτο ερώτημα, στο οποίο ο Εισαγγελέας πρότεινε να δοθεί καταφατική απάντηση.
Ωστόσο, ο Εισαγγελέας Szpunar απάντησε και σε αυτό το ερώτημα, επισημαίνοντας ότι η νομιμότητα ενός τέτοιου μέτρου πρέπει να εκτιμάται κατά περίπτωση, με την ανάλυση της αναλογικότητας μεταξύ, αφενός, του μέτρου και της στερήσεως της προσβάσεως στις πληροφορίες που απορρέει από αυτό και, αφετέρου, της σημασίας και της βαρύτητας των προσβολών των δικαιωμάτων του δημιουργού που διαπράττονται μέσω του εν λόγω ιστοτόπου.
Όσον αφορά την περίπτωση του TPB, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο, άνω του 90% των αρχείων στα οποία η πρόσβαση κατέστη δυνατή από τον ιστότοπο αυτό, περιέχουν έργα που τέθηκαν στη διάθεση του κοινού χωρίς τη συγκατάθεση των φορέων των δικαιωμάτων του δημιουργού.
Επιπλέον, οι διαχειριστές του TPB ενημερώθηκαν κατ’ επανάληψη για τον παράνομο χαρακτήρα του περιεχομένου του ιστοτόπου τους και κλήθηκαν να το αποσύρουν, πράγμα το οποίο αρνήθηκαν ρητώς να πράξουν.
«Φρονώ ότι, υπό τις συνθήκες αυτές, η στέρηση των χρηστών του διαδικτύου από την πρόσβαση στις πληροφορίες, η οποία απορρέει από το μέτρο αποκλεισμού της προσβάσεως στον ιστότοπο TPB, είναι ανάλογη προς τη σημασία και τη βαρύτητα των προσβολών των δικαιωμάτων του δημιουργού οι οποίες διαπράττονται στον ιστότοπο αυτόν», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Εισαγγελέας, προσθέτοντας πως είναι αυτονόητο ότι η οριστική ανάλυση σχετικά με την αναλογικότητα του σχεδιαζόμενου μέτρου ανήκει στα εθνικά δικαστήρια.
Η αρχή του τέλους για το The Pirate Bay;
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι προτάσεις του Γεν. Εισαγγελέας είναι σημαντικές, καθώς, μεταξύ άλλων, μπορεί να επηρεάσουν αποφάσεις εθνικών δικαστηρίων σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και για άλλες ιστοσελίδες με σχετική λειτουργία.
Ωστόσο οι προτάσεις δεν είναι δεσμευτικές για το Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο θα εκδώσει την απόφασή του εντός του 2017.
Δείτε αναλυτικά τις προτάσεις του Γενικού Εισαγγελέα εδώ(link is external).
Lawspot
