Παναγιώτης Ήφαιστος www.ifestosedu.gr

Κάποτε σε ένα αμφιθέατρο ρώτησα ποιος είναι ο Σόρος. Κανείς δεν ήξερε. Βέβαια κάπου είχαν ακούσει αυτό το όνομα. Κάποιος μου έδωσε μια απάντηση ότι είναι … φιλάνθρωπος. Ότι επίσης έχει και … «πανεπιστήμια» (έλεος, κανείς δεν λυπάται τους φοιτητές που φοιτούν σε «ιδρύματα» που βρίσκονται υπό την υψηλή προστασία κερδοσκόπων αποδεδειγμένα πρωταθλητών του διεθνικού τζόγου!).

Πιο κάτω, στο τέλος του παρόντος, παραθέτω δύο, κατά την εκτίμησή μου σημαντικά,κείμενα. Το πρώτο είναι για τον ρόλο της Golden Sachs και τον τρόπο που διαπερνά καταχρηστικά τις διάτρητες κρατικές εξουσίες. Μιας δηλαδή διεθνικής χρηματοοικονομικής δύναμης που τελικά όπως και πολλοί άλλοι «τζογαδόροι» κάθεται πάνω από τα κράτη και τις κοινωνίες. Το δεύτερο είναι οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις για τους ωμούς εκβιασμούς μέσα στο πολύ θολό πλέον βασίλειο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ένα θολό βασίλειο μέσα στο οποίο το δημοκρατικό έλλειμμα της πολλαπλά έμμεσης αντιπροσώπευσης καταργεί κάθε αξίωση κοινωνικοπολιτικών ελέγχων και το οποίο διαμέσου των ανεξάρτητων πλέον μεταβλητών που ονομάζονται υπερεθνικοί «θεσμοί» καθιστούν τα κράτη-μέλη και τις κοινωνίες τους έρμαιο

α) των διεθνικών κερδοσκόπων-τζογαδόρων οι οποίοι διαφεύγουν κάθε πολιτικού ελέγχου,

β) των αδιαφανών στρατηγιστών στα υπόγεια των ηγεμονικών κρατών (ή των υπό ανάδυση ηγεμονικών κρατών) και

γ) γιατί όχι και εγκληματικών στοιχείων που κινούνται στους σκοτεινούς διαδρόμους και στα κατασκότεινα υπόγεια μέσα στα οποία κανένας κοινωνικοπολιτικός έλεγχος δεν μπορεί να υπάρξει.

Το ότι βέβαια πολλοί αφελείς ή υποκριτές επικαλούνται με ακραία καταχρηστικό τρόπο την ιερή έννοια της δημοκρατίας για να εμπεδώσουν μια επιστροφή στην προπολιτική βαρβαρότητα είναι κατιτί που κανείς θα πρέπει είτε να γελά είτε να κλαίει. Γιατί ανεξαρτήτως με ποια φιλελεύθερα (δήθεν) ή σοσιαλιστικά (δήθεν) πρόσημα ευνοεί την κατάργηση της δημοκρατίας απλά υιοθετώντας στάση ιδιωτείας ή αφέλειας συνηγορεί με την κατάργηση της Πολιτικής και την εμπέδωση καταστάσεων που μορφικά μιλώντας αλλά και από άποψη περιεχομένου ίσχυαν στην προπολιτική βαρβαρότητα.

Χθες ακριβώς ανέτρεξα σε αρκετά βιβλία μου για να θυμηθώ τι ακριβώς γράφω για τους διεθνικούς δρώντες. Τους διεθνικούς δηλαδή δρώντες που ορίζονται «ως άτομα ή ομάδες που διαφεύγουν εν μέρει ή ολοκληρωτικά των ελέγχων της κρατικής κυριαρχίας και των διακρατικών θεσμών». Είναι αυτοί οι δρώντες τους οποίους τις δύο τελευταίες δεκαετίες τα αριστεροδεξιοφασιστικά ορφανά του παρωχημένου μοντερνισμού –έχουμε από καιρό εισέλθει σε μια άλλη εποχή όπου ο μεταμοντερνισμός βρίσκεται σε μια θανάσιμη αναμέτρηση με τις κρατικές οντότητες– αφού υπηρέτησαν οικουμενικές δήθεν ιδεολογίες κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (ψευδεπίγραφων ιδεολογημάτων που αποτελούσαν μεταμφίεση των αξιώσεων ισχύος πρώτα του ναζισμού και στην συνέχεια του διεθνιστικού-ηγεμονικού φιλελευθερισμού και του αλήστου μνήμης κομμουνισμού), προσπάθησαν στην συνέχεια να μας πείσουν ότι διαμέσου της «παγκοσμιοποίησης» θα φέρουν την … ενότητα του πλανήτη. Πολιτικά αδιάφοροι, δήθεν, ΜΚΟ, έλεγαν και έγραφαν, θα αυξηθούν, αναιρώντας έτσι την κρατική κυριαρχία (δηλαδή την εθνική ανεξαρτησία-ελευθερία των κοινωνιών). Πλήθος εντεταλμένων και ποικιλότροπα  πληρωμένων ή ημιμαθών και φανατισμένων απάτριδων που εκπαιδεύτηκαν –αυτοί και οι δάσκαλοί τους– στον Ψυχρό Πόλεμο, τους είδαμε μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου να στηρίζουν νέους ψευτο-οικουμενικισμούς.

Ρίχθηκαν με πάθος και ιεραποστολικά στην κρατική και διακρατική αρένα στο όνομα της «παγκοσμιοποίησης». Όμως, πλανητικοποίηση έχουμε και όχι «παγκοσμιοποίηση». Μια κατάσταση όπου η διανεμητική ισχύς είτε είναι ανεξέλεγκτη είτε ανήκει στα ηγεμονικά κράτη. Όχι παγκοσμιοποίηση η οποία για να έχει πολιτικό νόημα απαιτεί παγκόσμια κοινωνία, παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σύστημα και εντολοδόχο παγκόσμια εξουσία. Ιστοριούλες δηλαδή για νηπιαγωγεία που μολαταύτα πολύ διαδεδομένες. Νηπιακού επιπέδου σκέψεις πλην υιοθετημένες ακόμη και από πολύ υψηλά ιστάμενους πολιτικούς εξαρτημένων και αναλώσιμων κρατών (ή ως προς τούτο, «κρατιδίων»). Δίδασκαν και συνεχίζουν να διδάσκουν αυτά τα θεωρήματα και ιδεολογήματα, επίσης, στα πανεπιστήμια της Ευρώπης, και πέραν αυτής. Στα πανεπιστήμια όπου η υποχρέωση επιστημονικής ηθικής-αντικειμενικότητας και υποχρέωσης ιεράρχησης των σημασιών και των προεκτάσεων κάθε θεώρησης, αντικαταστάθηκε από ένα επιστημονικά αξιοθρήνητο-γελοίο γενικευμένο σύστημα ακαταλόγιστου «πλουραλισμού ιδεών». Άλλως πως: Μια γενικευμένη σύγκλιση συμφερόντων παρασιτικών όντων που κατασπαταλούν δημόσιους πόρους για να λένε τις ιδεοληψίες τους, τις προκαταλήψεις τους, συνθήματα, σπουδαιοφανείς αερολογίες ντυμένες με ακαταλαβίστικους όρους και ασφαλώς συνειδητά ή ανεπίγνωστα προπαγάνδες που στηρίζουν τις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος του εκάστοτε επίδοξου «κυρίαρχου» στην διεθνή πολιτική (soft power).

[Παρενθετικά, υπογραμμίζουμε πως οι φιλομαθείς γνωρίζουν ότι αυτά τα ζητήματα έχουν αναλυθεί και έχουν δοθεί έγκυρες επιστημονικές απαντήσεις από πλήθος διεθνολόγων και κυρίως από τον αξεπέραστο ιστορικό και θεμελιωτή-πατέρα της σύγχρονης επιστημονικής μελέτης των διεθνών σχέσεων Edward H. Carr. Παραθέτω εκτενή αποσπάσματα καθότι τα θεωρώ καίριας σημασίας για κάθε σοβαρή συζήτηση για την διεθνή πολιτική: «Η “διεθνής τάξη πραγμάτων” και η “διεθνής αλληλεγγύη” θα είναι πάντοτε τα συνθήματα εκείνων που αισθάνονται αρκετά ισχυροί ώστε να τα επιβάλουν στους άλλους. [Αναφορικά με αφηρημένες, διεθνιστικές, κοσμοπολίτικες ή άλλες οικουμενικές αρχές που πολλοί επικαλούνται κατά καιρούς] … αυτό που έχει σημασία είναι ότι αυτές οι δήθεν απόλυτες και οικουμενικές αρχές δεν συνιστούσαν καν αρχές αλλά υποσυνείδητες σκέψεις μιας εθνικής πολιτικής, η οποία βασιζόταν σε μια συγκεκριμένη ερμηνεία του εθνικού συμφέροντος σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. … Μόλις όμως γίνει προσπάθεια να εφαρμοστούν αυτές οι αρχές σε μια συγκεκριμένη πολιτική κατάσταση, αποδεικνύονται ότι είναι τα διαφανή προσωπεία των εγωιστικών κεκτημένων συμφερόντων. Η χρεοκοπία της ουτοπικής θεωρίας έγκειται όχι στην αποτυχία της να ανταποκριθεί στις αρχές της, αλλά στην αποκάλυψη της ανικανότητάς της να παράσχει κάποιο απόλυτο και ανιδιοτελές κριτήριο για τον χειρισμό των διεθνών υποθέσεων» (Edward H. Carr, Η εικοσαετής κρίση (Ποιότητα 2000) σ. 127. Για το θέμα της «ισότητας», ενώ στο εσωτερικό ενός κράτους θεωρείται δεδομένη έστω και αν δεν τηρείται πλήρως, στις διακρατικές σχέσεις υπεισέρχεται με σφοδρότητα ο παράγοντας της δυνάμεως ο οποίος και καταστρατηγεί αυτή την αρχή. Η συνεχής και άνευ δυνατότητας οποιουδήποτε αποτελεσματικού ελέγχου εκδήλωση αυτού του φαινομένου σε παγκόσμια κλίμακα, ιδιαίτερα στις σχέσεις μεταξύ ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών, καθιστούν προβληματική την εφαρμογή της αρχής της ισότητας μεταξύ των μελών της διεθνούς κοινότητας κρατών. Ως αποτέλεσμα αυτής της πραγματικότητας, παρατηρούνται δύο προσεγγίσεις αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Η πρώτη, αυτή του Χίτλερ, ο οποίος δανείζεται την Δαρβινιστική άποψη για τον καλύτερο και τον πιο υγιή του οποίου το συμφέρον και η ηθική ταυτίζεται με αυτή όλων των υπολοίπων. Η δεύτερη, αυτή του Woodrow Wilson, Lord Cecil και Toynbee, των οποίων το δόγμα, όπως κάθε δόγμα «διεθνούς αρμονίας συμφερόντων» ταυτίζει το καλό του συνόλου με την ασφάλεια αυτών που έχουν επάρκεια ασφάλειας. Κατά συνέπεια, τονίζει ο Carr, «όταν ο Woodrow Wilson δήλωνε πως τα αμερικανικά συμφέροντα ήταν οι αρχές της ανθρωπότητας, ή ο καθηγητής Toynbee ότι η ασφάλεια της Βρετανικής αυτοκρατορίας ήταν το “ανώτατο συμφέρον όλου του κόσμου”, ουσιαστικά διεκδικούσαν το ίδιο πράγμα με τον Χίτλερ, ότι δηλαδή η χώρα τους είναι “η έκφραση του υψηλότερου ήθους”. (…) Σε κάθε προσπάθεια κατανόησης της διεθνούς ηθικής αμφότερες οι προσεγγίσεις αποδεικνύονται μοιραίες. (…) «Στην εθνική τάξη πραγμάτων η αρμονία επιτυγχάνεται με ένα μείγμα ηθικής και ισχύος. Στην διεθνή τάξη, ο ρόλος της δυνάμεως είναι μεγαλύτερος και αυτός της ηθικής μικρότερος. (…) Κάθε έννοια διεθνούς ηθικής τάξης εξ ανάγκης εδράζεται σε κάποιου είδους ηγεμονική δύναμη. Αλλά αυτή η ηγεμονική θέση, όπως η υπεροχή της άρχουσας τάξης εντός των κρατών, είναι πρόκληση γι’ αυτούς που δεν την κατέχουν. Για να επιβιώσει [αυτή η ηθική και κανονιστική τάξη] στον διεθνή χώρο, πρέπει να υπάρχουν [αντίστοιχα και ανάλογα με την ενδοκρατική τάξη] τα στοιχεία του πάρε-δώσε και της αυτοθυσίας εκ μέρους αυτών που υπερέχουν, γεγονός που θα καθιστά την υπεροχή τους ανεκτή στα υπόλοιπα μέλη της παγκόσμιας κοινότητας. (…) Αλλά είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε ένα ακόμη σημείο το οποίο προκαλεί μεγάλες αυταπάτες. Στην εθνική κοινωνία, υποθέτουμε πως στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας αυτοθυσίας και πάρε-δώσε το παρεχόμενο πρέπει να προέρχεται από τους αυτούς οι οποίοι κερδίζουν τα περισσότερα από την κρατούσα τάξη. Στην διεθνή κοινότητα, ο ισχυρισμός γίνεται εκ μέρους των πολιτικών των ικανοποιημένων δυνάμεων [των οποίων οι θέσεις δεν υποδηλώνουν κάτι τέτοιο, γεγονός που καθιστά αναγκαία την εξέταση θεμάτων δικαίου και προϋποθέσεων αλλαγής στην διεθνή πολιτική]» «Όλα τα [ανθρώπινα] ζητήματα περιέχουν όχι μόνο νομική αλλά και ηθική διάσταση. Ο μύθος της ομάδας-ανθρώπων, η οποία έχει ηθικά δικαιώματα και υποχρεώσεις και επομένως είναι ικανή ηθικής συμπεριφοράς είναι ένα απαραίτητο εργαλείο της μοντέρνας κοινωνίας. Και το πιο απαραίτητο από αυτές τις ομάδες-ανθρώπων είναι το κράτος. (…) Σχέσεις μεταξύ Βρετανών και Γάλλων δεν είναι συνώνυμο με τις σχέσεις μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας. (…) Η υποχρέωση του κράτους δεν ταυτίζεται με την υποχρέωση ενός ή περισσοτέρων ιδιωτών. Το υποκείμενο της διεθνούς ηθικής είναι το κράτος» ό.π. σελ. 190. Η ηθική, υπογραμμίζει σε άλλο σημείο ο Carr υπενθυμίζοντας τον Μακιαβέλλι, είναι προϊόν πολιτικής. Δηλαδή για να οριστεί η πολιτικά συναφής ηθική για την πολιτική οργάνωση των ανθρώπων απαιτείται κοινωνία και κοινωνικοπολιτικό σύστημα, κατιτί που όπως σημειώνω και σε άλλο σημείο, όχι μόνο απουσιάζει αλλά ποτέ δεν υπήρξε και εξ αντικειμένου είναι ανέφικτο να υπάρξει στο μέλλον]

Ανατρέχοντας λοιπόν σε κείμενά μου έγραφα στο πρόσφατο παρελθόν –από ότι ξέρω και από ότι αντιλαμβάνομαι ξαναδιαβάζοντάς τα είναι απολύτως επίκαιρα και μερικά τουλάχιστον όπως το «Διπλωματία και Στρατηγική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων» ή το «Αμερικανική εξωτερική πολιτική» για πολύ ακόμη–, ανάπτυσσα ανάλυση η οποία, μεταξύ άλλων, θεμελίωνε ότι το καθεστώς διεθνών σχέσεων είναι η διακρατική ισοτιμία, η μη επέμβαση και η εσωτερική/εξωτερική κυριαρχία. Ότι επίσης το διεθνές σύστημα είναι απολύτως εθνοκρατοκεντρικό και ότι λόγω εσωτερικών ζυμώσεων κάθε κράτους η κοινωνική ετερότητα βαθαίνει αυξάνοντας την διεθνή κοινωνικοπολιτική διαφοροποίηση. Ενίοτε βέβαια το κρατοκεντρικό σύστημα είναι διάτρητο λόγω ελλειμμάτων της κρατικής κυριαρχίας κυρίως των λιγότερο ισχυρών, των μη  βιώσιμων κρατών που κατασκευάστικαν από τους αποικιοκράτες στην φάση της από-αποικιοποίησης και των αναλώσιμων κρατών των οποίων ροκανίστηκε ποικιλοτρόπως η φιλοπατρία των πολιτών. Η εθνοκρατοκεντρική δομή, πάντως, υποστηρίχθηκε συχνά, δεν πρέπει να λησμονείται ότι είναι πολιτικοανθρωπολογικά θεμελιωμένη. Απορρέει από τους αγώνες ελευθερίας δεκάδων κοινωνιών. Η ιστορική διαδρομή των τελευταίων αιώνων παρήγαγε οντολογία, δηλαδή εθνοκράτη βαθιά πλέον ριζωμένα και εμπεδωμένα (όχι όλα, επαναλαμβάνουμε, απόρροια αλχημειών στην φάση της αποαποικιοποίησης). Η Εθνική Ανεξαρτησία, επιπλέον, είναι κοινή κοσμοθεωρία όλων των Εθνών (εξ ου και ο ομώνυμος τίτλος της τελευταίας μου μονογραφίας) γιατί η κρατική κυριαρχία ελλείψει κοσμοσυστήματος όπως πχ στην Βυζαντινή Οικουμένη αποτελεί την συλλογική ελευθερία των κοινωνικών οντοτήτων όπως αυτές προέκυψαν από το ιστορικό γίγνεσθαι. Το ότι οι ατέλειες του σύγχρονου κόσμου συνοδεύονται από πλήθος αιτιών πολέμου το αναλύουν οι αξιόπιστοι και αξιολογικά ελεύθεροι διεθνολόγοι (όχι οι προπαγανδιστές ή οι ημιμαθείς και αφελείς, υπογραμμίζω) και δεν είναι του παρόντος να επαναλάβουμε αυτή την ανάλυση.

Ακόμη πιο σημαντικό, υποστηρίξαμε συχνά, οι διεθνικοί δρώντες όπως οι χρηματοοικονομικοί δρώντες, οι λαθρέμποροι, οι λαθρομετανάστες, οι τρομοκράτες, τα μέλη του διεθνικού υποκόσμου ποινικά κολάσιμων πράξεων όπως διακινητές ναρκωτικών και κάθε άλλος δρών διαφεύγει εν μέρει ή εν όλω τους κρατικούς ελέγχους, καταργούν την Πολιτική. Αποτελούν επιστροφή στην προπολιτική βαρβαρότητα. Βέβαια, κάποιος θα αντιτάξει τους φαινομενικά αλτρουιστές όπως οι «γιατροί του κόσμου» ή τις διεθνικές περιβαλλοντολογικές οργανώσεις. Χωρίς να αμφισβητούνται τα κίνητρα και οι προθέσεις όλων όσων συμμετέχουν, παραμένει γεγονός ότι η ύπαρξή τους απορρέει από το έλλειμμα διακρατικής διακυβέρνησης. Πολύ περισσότερο, έχει πλέον εδραιωθεί σε πολύ αξιόπιστα κείμενα για τον ρόλο των διεθνικών «μη κυβερνητικών» οργανισμών (συχνά και «εθνικών» αναλώσιμων  κρατών) και ότι είτε οι συντελεστές το γνωρίζουν είτε όχι σχεδόν κανένας διεθνικός δρών δεν ξεφεύγει από την πολύ καλά σχεδιασμένη ποδογέτησή τους από τα ηγεμονικά κράτη (γνωστό και ως στρατηγική «soft-power»).

Ως προς το τελευταίο, για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, οι διεθνικοί δρώντες τυπολογικά ανήκουν σε δύο κατηγορίες.

Πρώτον, εκείνους που συνειδητά ή ανεπίγνωστα είναι υποχείρια των ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος στον ανελέητο διεθνή ανταγωνισμό.

Δεύτερον, εκείνους που είναι ανεξάρτητες μεταβλητές, πχ συχνά ο Σόρος (όταν όπως πολύ καλά γνωρίζουμε πλέον δεν συνεργάζεται με τις «υπηρεσίες» του ενός κράτους), οι λαθρέμποροι και κάθε άλλο εγκληματικό στοιχείο.

Οι δεύτεροι εν δυνάμει βλάπτουν τους πάντες, όπως πχ ο Σόρος ο οποίος στο παρελθόν με κερδοσκοπικές κινήσεις παρ’ ολίγο να κατεδαφίσει τόσο την Βρετανική όσο και την Ρωσική οικονομία. Σήμερα, το ίδιο εξωπολιτικό «στοιχείο» ακούγεται ότι σε κράτη τα οποία πλήγηκαν καίρια από κερδοσκοπικές κινήσεις φρόντισε το επιτελείο αφελών (;) ηγετών να είναι γεμάτο … συμβούλους (του).

Οι πρώτοι βέβαια, οι οποίοι πλέον είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο soft power των υπηρεσιών των ηγεμονικών κρατών, ουδέν περαιτέρω σχόλιο. Όσο δε αφορά τα αριστεροδεξιοφασιστικά ορφανά του Ψυχρού Πολέμου τα οποία πίστεψαν ειλικρινώς και καλόπιστα ότι οι διεθνικοί δρώντες θα φέρουν την ενότητα του πλανήτη, δεν έχει λόγια να εκφράσει κανείς την λύπη του για την αφέλειά τους. Ο Θουκυδίδης, βέβαια για όλους τους αφελείς που στηρίζουν τις αποφάσεις τους σε φρούδες προσδοκίες –στην πολιτική η αφέλεια είναι όχι μόνο άφρων αλλά και ακραία επικίνδυνη για τα μέλη των κοινωνιών–, έγραψε: «ενώ μακαρίζομε την αθωότητά σας δεν ζηλεύομε την αφροσύνη σας».

Πριν παραθέσω τα άρθρα παραπέμπω στην εισαγωγή τού «Πατριδεγωφάγου» (Αρμός 2012), βιβλίου ενός εξαίσιου στοχαστή του Θόδωρου Ζιάκα, το οποίο και συστήνω σε όλους μαζί και του ιδίου το «Έθνος και παράδοση» (Εκδόσεις Εναλλακτικές 1994) και σε δύο εδάφια του Παναγιώτη Κονδύλη.

ΘΟΔΩΡΟΣ ΖΙΑΚΑΣ

Οι τζογαδόροι στο τιμόνι

Αναφερόμενος στο θρυλικό και ίσως μοναδικό στην βιβλιογραφία για να καταλάβει τον μεταμοντερνισμό βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη «Η παρακμή του αστικού πολιτισμού» (Εκδόσεις Θεμέλιο), ο Θόδωρος Ζιάκας γράφει την εξής πολύ εύστοχη επισήμανση: «(στα κέντρα της νεοτερικότητας η αυθεντική αστική τάξη έχει εξαφανιστεί [όπως ακριβώς περιγράφει έξοχα ο Παναγιώτης Κονδύλης]). Τζογαδόροι βρίσκονται πλέον στο τιμόνι του καπιταλισμού. Πράγμα που η τρέχουσα μεγάλη κρίση το επιβεβαίωσε δραματικά».

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ

Γελοιωδέστεροι και γλοιωδέστεροι φορείς των εκάστοτε οικουμενικίστικων αξιώσεων ισχύος

«(για όσους από τον τα αριστερά παραληρήματα πέρασαν ευθέως στον νεοφιλελευθερισμό καταλήγοντας έτσι, αντί να καταγγέλλουν τον ιμπεριαλισμό να κεραυνοβολούν «κάθε εθνικισμό» και ενστερνιζόμενοι τον οικουμενισμό μέσω της ενιαίας παγκόσμιας αγοράς και των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων») «Δεν αναρωτιούνται ούτε ποιος θα τα ερμηνεύσει δεσμευτικά κάθε φορά τι σημαίνουν αυτά τα «δικαιώματα» στον συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, ούτε αν και πόσο δικαιολογείται ο «εθνικισμός» όποτε ένας μικρός θέλει να αντισταθεί στις αδηφάγες διαθέσεις ενός μεγάλου. Με τον τρόπο αυτό, ενώ ηθικολογούν αδιάκοπα, στην πραγματικότητα συμπαρατάσσονται με το δίκαιο του ισχυρότερου. Αλλά αν ο ηττημένος αποδεχόμενος όψιμα την ιδεολογία του νικητή γίνεται συχνά ο γελοιωδέστερος και γλοιωδέστερος φορέας της, δεν είναι βέβαια ο πρωταρχικός εμπνευστής και θεμελιωτής της. Η «αριστερά» έχοντας μετατραπεί σε ουραγό ή σφογγοκωλάριο του αμερικανισμού, δεν αντλεί πλέον από ό,τι ζωντανότερο είχε η μαρξιστική παράδοση, δηλαδή την ανελέητη απομυθοποίηση των φιλελεύθερων ιδεολογημάτων, αλλά τρέφεται από μια κοινωνική θεωρία που εν μέρει αντικατοπτρίζει και εν μέρει συγκαλύπτει εξιδανικευτικά τις πραγματικές σχέσεις ισχύος μέσα στην δυτική μαζική δημοκρατία». (έμφαση δική μου), στον πρόλογο του «από τον 20 στον 21 αιώνα (Εκδόσεις Θεμέλιο)

«Ο συνδυασμός των πάντων με τα πάντα, ο οποίος όπως θα δούμε σ’ αυτό το βιβλίο αποτελεί ουσιώδες γνώρισμα του μαζικοδημοκρατικού τρόπου σκέψης, καθώς και οι ηδονιστικές αξίες του αυθορμητισμού και της αυτοπραγμάτωσης όπως τις διακήρυξε η πολιτισμική επανάσταση στην Ελλάδα, συμφύρθηκαν με τις παμπάλαιες και πασίγνωστες εγχώριες έξεις της πνευματικής νωθρότητας, του εξυπνακιδισμού και της ημιμάθειας. Η σύμφυρση αυτή επομένως ήταν η φυσική βολική είσοδος του μεταμοντερνισμού σ’ ένα τόπο όπου το αστικό εργασιακό ήθος ήταν ουσιαστικά άγνωστο όχι μόνο στον τομέα της υλικής παραγωγής αλλά και στον τομέα του πνεύματος, όπου δεν διαμορφώθηκαν επιστημονικές παραδόσεις με συνοχή και με μακρόβιους φορείς όπου οι μίμοι και οι γελωτοποιοί εκπροσωπούνται με ποσοστά ιδιαιτέρως υψηλά  στους κύκλους των διανοουμένων στα πανεπιστήμια και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Όπως και να ’χει, η τέτοια είσοδος του μεταμοντερνισμού στις ελληνικές συνθήκες αποτελεί την ολοκλήρωση και εν μέρει την κορύφωση της κρίσης όλων των θεμελιωδών δεδομένων της ελληνικής εθνικής ζωής. Η εκποίηση του έθνους με την υλική έννοια θα συνοδευτεί και από την πλήρη πνευματική του στειρότητα, αν η μεταμοντέρνα σύμφυρση των πάντων με τα πάντα πραγματωθεί αποκλειστικά ως σύμφυρση μεταξύ κακοχωνεμένων δάνειων στοιχείων και αν η φθορά των ελληνικών, ή εν πάση περιπτώσει εξελληνισμένων, ιδεολογημάτων καταλήξει συν τοις άλλοις σε συρρίκνωση ή εργαλειοποίηση της γλώσσας τέτοια, ώστε να μην μπορεί πια να παραχθεί στον νεοελληνικό χώρο το μόνο προϊόν που –ακριβώς χάρη στην μοναδική δυναμική μιας πολυστρώματης και παμπάλαιας γλώσσας– έχει παραχθεί ως τώρα σε υψηλή ποιότητα: ποίηση. Οποιαδήποτε προσωπική στάση κι αν επιλέξει ο καθένας, γεγονός είναι ότι η νεοελληνική ιστορία, έτσι όπως τη γνωρίσαμε στα τελευταία διακόσια χρόνια, κλείνει τον κύκλο της. Ασφαλώς, τα τραγικά και κωμικά της επεισόδια δεν τέλειωσαν ακόμη, όμως χάνεται η ενότητα της προβληματικής της και ο ειδοποιός της χαρακτήρας. Η Ελλάδα εντάσσεται σε πολύ χαμηλή θέση στο σύστημα του διεθνούς καταμερισμού της υλικής και πνευματικής εργασίας. Ο δικός της μεταμοντερνισμός συνίσταται στο ότι αποτελεί μια στενή και παράμερη λωρίδα στο ευρύ φάσμα του μεταμοντερνισμού των άλλων». Κονδύλης, Η Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού (Θεμέλιο, Αθήνα 1991), σ. 46-7»

ΠΑΡΑΘΕΤΩ ΤΑ ΔΥΟ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΑΝΕΦΕΡΑ ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΛΟΦΑΝΕΡΟ ΠΛΕΟΝ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΤΖΟΓΑΔΟΡΩΝ

1. Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2014

ΑΝ Η ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΜΠΑΖΕΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ, ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ;

Γίνονται όλα όταν είσαι Goldman Sachs

Τη νύφη εννοείται πλήρωσε μια νεαρή επόπτρια * Σύστημα υπέρ των μεγάλων τραπεζών της Wall Street

Του ΑΔΑΜ ΓΙΑΝΝΙΚΟΥ a.giannikos@eleftherotypia.net

Εν αναμονή της ανάληψης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τον Νοέμβριο καθηκόντων εποπτείας των μεγαλύτερων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης, οι ειδήσεις από τις ΗΠΑ δείχνουν τα όρια προθέσεων και πράξεων όσων υπόσχονται να βάλουν σε τάξη τους αναρχικούς τραπεζίτες, που τίναξαν την παγκόσμια οικονομία στον αέρα.

Η Κάρμεν Σεγκάρα είδε αυτό για το οποίο βοούσε όλη η αγοράΗ υπόθεση της Κάρμεν Σεγκάρα είναι γνωστή από τον Οκτώβριο του 2013. Οι υποθέσεις της Goldman Sachs είναι γνωστές από πάντα. Οι τελευταίες σχετικές αποκαλύψεις αναφορικά με την απόλυση της νεαρής επόπτριας της Fed New York, επειδή ανακάλυψε παρατυπίες του τραπεζικού κολοσσού, επανέφεραν με δραματικό τρόπο στην επικαιρότητα το ζήτημα της τραπεζικής εποπτείας.

Η Κάρμεν Σεγκάρα, πολλά υποσχόμενη νομικός, απόφοιτος των πανεπιστημίων Κορνέλ, Χάρβαρντ, Κολούμπια και Σορβόνης, και με δεκατρία χρόνια εμπειρίας ως τραπεζικής συμβούλου σε ρυθμιστικά θέματα, προσελήφθη ως senior bank examiner από την περιφερειακή Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης στις 31.10.2011, στο πλαίσιο των προσπαθειών που υποτίθεται πως κατέβαλλε το ίδρυμα για να βάλει σε τάξη τους μεγάλους χρηματοπιστωτικούς ομίλους της Wall Street, αξιοποιώντας νεαρά και άφθαρτα στελέχη της αγοράς.

Τράπεζες και ενέργεια

Στη Σεγκάρα ανατέθηκε το χαρτοφυλάκιο της Goldman Sachs και σύντομα η 39χρονη επόπτρια θα βρισκόταν αντιμέτωπη με αυτό που όλοι γνώριζαν αλλά κανένας δεν ομολογούσε: η τράπεζα, που υπήρξε μία από τις βασικές υπεύθυνες για τη μεγαλύτερη κρίση των τελευταίων δεκαετιών, απολάμβανε ευνοϊκή μεταχείριση από αυτούς που είχαν αναλάβει να την ελέγχουν. Θα βρισκόταν επίσης αντιμέτωπη με μία απόλυση: τη δική της.

Η υπόθεση που είχε αναλάβει η επόπτρια της Fed New York συμπύκνωνε τα πάντα: τράπεζες, ενέργεια και μια ανάκαμψη που δεν ερχόταν. Τον Οκτώβριο του 2011, ο ενεργειακός κολοσσός Kinder Morgan Inc ανακοίνωσε την εξαγορά της ανταγωνίστριάς El Paso Corp έναντι 21,1 δισ. δολαρίων.

Το ντιλ θα δημιουργούσε το μεγαλύτερο διανομέα φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, με ένα δίκτυο αγωγών έκτασης 80.000 μιλίων σε όλη την αμερικανική επικράτεια. Αυτό, σε μια εποχή που κολοσσοί, όπως η Exxon Mobil, επιτάχυναν επενδύσεις δισεκατομμυρίων στην εξόρυξη και παραγωγή σχιστολιθικού αερίου, ένα από τα στρατηγικά οράματα της διοίκησης Ομπάμα, όπως αποτυπωνόταν στο «Σχέδιο για ένα ασφαλές ενεργειακό μέλλον» (30.3.2011).

Αναλυτές της αγοράς σημείωναν με νόημα πως το μέγεθος της συνδυασμένης Kinder Morgan – El Paso θα της έδινε τη δυνατότητα να πιέσει προς τα πάνω τις τιμές του φυσικού αερίου.

Η Goldman Sachs μπαίνει στο κάδρο, καθώς υπήρξε από ετών σύμβουλος της El Paso και στο συγκεκριμένο ντιλ διεκδικούσε προμήθεια που έφτανε τα 20 εκατ. δολάρια. Η Κάρμεν Σεγκάρα είδε αυτό για το οποίο βοούσε όλη η αγορά και ήταν μια τυπική σύγκρουση συμφερόντων. Μέσω ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων, η Goldman Sachs κατείχε μερίδιο 19,1%, αξίας περίπου 4 δισ. δολ., στην Kinder Morgan και δύο θέσεις στο διοικητικό της συμβούλιο.

Το 2011 ήταν μια δύσκολη περίοδος για τη μεγάλη επενδυτική τράπεζα της Νέας Υόρκης, που τον Οκτώβριο του ίδιου έτους ανακοίνωνε ζημιές 428 εκατ. δολαρίων για το γ’ τρίμηνο, κάτι που συνέβαινε μόλις για δεύτερη φορά από το 1999, χρονιά που μπήκε στο χρηματιστήριο. Συγκρινόμενα δε με τα κέρδη 1,7 δισ. δολαρίων του αντίστοιχου τριμήνου της προηγούμενης χρονιάς, τα αποτελέσματα έδειχναν πως κάτι δεν πήγαινε καλά για τον Λόιντ Μπλάκφεϊν και τα golden boys του. Οι επενδυτικές δραστηριότητες της τράπεζας είχαν πτώση εσόδων ύψους 2,48 δισ. δολαρίων. Υπήρχε όμως και μία κατηγορία όπου η τράπεζα εμφάνιζε κέρδη και αυτή ήταν οι μετοχές και οι προμήθειες που της απέφεραν καθαρά έσοδα +18%, στα 2,3 δισ. δολάρια.

Για το διπλό της ρόλο στην υπόθεση η Goldman Sachs μηνύθηκε από συνταξιοδοτικά ταμεία των Λουιζιάνα, Φλόριντα και Νέας Υόρκης που είχαν επενδύσει σε μετοχές της El Paso και υποστήριζαν πως η Goldman Sachs πίεσε τη διοίκηση της πρώτης να δεχθεί χαμηλότερη προσφορά, καθώς για κάθε δολάριο λιγότερο η Goldman, ως μέτοχος της Kinder, εξοικονομούσε 150 εκατ. δολάρια. Τον Οκτώβριο του 2012 η τράπεζα συμφώνησε σε διακανονισμό και αποζημιώσεις 110 εκατ. δολάριων προς τους ενάγοντες, παραιτούμενη από την προμήθεια των 20 εκατ. Το ντιλ είχε ήδη ολοκληρωθεί από τις 25.5.2012, δημιουργώντας την τέταρτη μεγαλύτερη ενεργειακή επιχείρηση στη Β. Αμερική. Νωρίτερα τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους δικαστήριο του Ντέλαγουερ με 33σέλιδη απόφαση-σταθμό (29.2.2012) είχε εγκρίνει την εξαγορά, αφήνοντας όμως ανοιχτό το πεδίο για αποζημιώσεις σε μια υπόθεση που «στιγματίστηκε από την απιστία». Μπορεί η Goldman Sachs να έχασε την προμήθεια, αλλά πουλώντας 36 εκατ. μετοχές, από το μερίδιό της στην Kinder Morgan, αποκόμισε 1,2 δισ. δολάρια.

Τον Σεπτέμβριο του 2012, το ερώτημα που έθετε το πρακτορείο Reuters ήταν εύγλωττο: «Θα πάρει το μάθημά της η Goldman Sachs από το διακανονισμό της El Paso;» (11.9.2012). Η φήμη του τραπεζικού κολοσσού είχε πληγεί ανεπανόρθωτα, καθώς αυτή ήταν η πρώτη φορά που είχε παραιτηθεί από προμήθεια. Οπως είχε γραφτεί σε άρθρο της «Wall Street Journal» με τίτλο «Είναι η ώρα η Wall Street να ξεπλύνει τα άπλυτά της» (5.3.2012), «αυτό που έκανε η Goldman Sachs δεν ήταν παράνομο, αλλά ακατάλληλο, σε μια εποχή που τα ήθη και οι συμπεριφορές της Wall Street βρίσκονται στο μικροσκόπιο της κοινής γνώμης».

Γιατί οι αμερικανικές αρχές απέτυχαν να δουν το χρηματοπιστωτικό κραχ του 2008; Ο Μπιλ Ντάντλεϊ, πρόεδρος της Fed New York, ζήτησε από τους καθηγητές Ντέιβιντ Μπέιμ και Κρίστοφερ ΜακΚάρντι του πανεπιστημίου Κολούμπια να δώσουν τα φώτα τους. Η απάντηση ήρθε πληρωμένη στις 18.8.2009 με την «Αναφορά συστημικού κινδύνου και τραπεζικής εποπτείας»: Είναι λάθος πως «οι αγορές θα αυτοδιορθώνονται πάντα», είναι λάθος πως οι αρχές μπορούν να βασιστούν στις ιδιωτικές τράπεζες για παροχή αυστηρών ελέγχων, γιατί «στην πραγματικότητα η εσωτερική διαχείριση των κινδύνων είναι συχνά αναποτελεσματική στην κρίση και χαλκεύεται από την ανάγκη των τραπεζών για κερδοφορία». Πολλά πράγματα, επίσης, έπρεπε να αλλάξουν, και από την πλευρά των ρυθμιστών. Είναι λάθος «να εστιάζουν σε κάθε μία περίπτωση ξεχωριστά», «να βασίζονται στις τράπεζες», «να μην είναι συγκρουσιακοί», «να πασχίζουν για συναίνεση». Τρίτη και φαρμακερή: «η κουλτούρα της Fed New York χαρακτηρίζεται από ανεπαρκή ατομική πρωτοβουλία». Οι ελεγκτές του τραπεζικού συστήματος δεν έκαναν τη δουλειά τους όχι γιατί δεν είχαν τα κατάλληλα εργαλεία στη διάθεσή τους, αλλά γιατί δεν ήθελαν.

Επτά μήνες μετά την πρόσληψή της η Σεγκάρα απολύθηκε στις 23.5.2012. Εως την τελευταία στιγμή, τα στελέχη στα ανώτερα κλιμάκια της Fed New York τής ζητούσαν πιεστικά να αλλάξει τα ευρήματα της έρευνάς της για την Goldman Sachs. Μόνο που η νεαρή επόπτρια είχε μαγνητοσκοπήσει τις συνομιλίες της. Υλικό διάρκειας 47 ωρών δημοσιεύθηκε την περασμένη Παρασκευή σε ρεπορτάζ του βραβευμένου με Pulitzer Τζέικ Μπερνστάιν, στο ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό, διαδικτυακό δημοσιογραφικό δίκτυο ProPublica, δείχνοντας τη δουλοπρεπή στάση των επιτελικών στελεχών της Fed New York απέναντι σε οτιδήποτε αφορούσε την Goldman Sachs.

Οι πιέσεις

Οταν το δικαστήριο του Ντέλαγουερ αποφάσισε συμβιβαστικά στις αρχές του 2012 πως ναι μεν δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων για την Goldman Sachs, αλλά θα έπρεπε να αποζημιώσει τους μετόχους, τα αφεντικά της Σεγκάρα την πίεσαν να αλλάξει την αναφορά της. Μέχρι σήμερα η Fed New York ισχυρίζεται πως «η απόφαση απόλυσης βασίζεται καθαρά σε λόγους επίδοσης» (26.9.2014). Από την πλευρά της η Goldman Sachs έγραψε μe e-mail στον Μπέρνσταϊν, πως η Σεγκάρα είχε απορριφθεί από την τράπεζα τρεις φορές, το 2007, το 2008 και το 2009 σε συνεντεύξεις της για να δουλέψει εκεί (23.9.2014). Φαίνεται πως το σύστημα δεν θα συγχωρούσε με τίποτα την ανταρσία της νεαρής υπαλλήλου, που όχι μόνο δεν άλλαξε μυαλά, αλλά τόλμησε να μηνύσει τη Fed New York τον περασμένο Οκτώβριο. Φέτος, στις 23.4, το ομοσπονδιακό δικαστήριο στο Μανχάταν απέρριψε τη μήνυση.

Η δικαστής Ρόνι Αμπραμς θα αποκάλυπτε στις 3.4 πως είχε μόλις μάθει ότι ο σύζυγός της, Γκρεγκ Αντρες, εταίρος στη διεθνή δικηγορική φίρμα Davis Polk & Wardwell, ήταν εκτός των άλλων νομικός σύμβουλος της Goldman Sachs. Απέρριψε δε τις αιτιάσεις των δικηγόρων της Σεγκάρα ως «παιχνίδι που χτυπά στην καρδιά του δικαστικού μας συστήματος». Κάπως έτσι η υπόθεση της Σεγκάρα ξεχάστηκε μέχρι την περασμένη Παρασκευή. Το σύστημα εποπτείας λειτουργούσε όπως προβλεπόταν. Οι μέτοχοι της El Paso αποζημιώθηκαν, η Kinder Morgan γιγαντώθηκε, η Wall Street σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, η Goldman Sachs ζει και βασιλεύει. Πριν ο Ντάντλεϊ πάει στη Fed το 2007, ήταν επί δέκα χρόνια εταίρος της Goldman Sachs και επικεφαλής οικονομολόγος της στις ΗΠΑ. Σήμερα παραμένει πρόεδρος της Fed New York και αντιπρόεδρος της επιτροπής που καθορίζει τη νομισματική πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ.

2. Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014

Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗΣ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΙ:

Ο Τρισέ μάς εκβίαζε

Εκβίασαν την Ιρλανδία για να μπει στο μνημόνιο!

Του ΑΔΑΜ ΓΙΑΝΝΙΚΟΥ a.giannikos@eleftherotypia.net

Υψηλόβαθμα στελέχη της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας απείλησαν την Ιρλανδία με χρεοκοπία, στην περίπτωση που η κυβέρνηση της χώρας επιχειρούσε το 2010 να «κάψει» τους κατόχους ομολόγων, πλήττοντας μ’ αυτόν τον τρόπο γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, αντί να δεχθεί το πρόγραμμα διάσωσης 67,5+17,5 δισ. ευρώ, το οποίο τελικά επεβλήθη στις 28 Νοεμβρίου του ίδιου έτους.

Κι άλλο λάδι στη φωτιά των μνημονίων, με αφορμή βιβλίο του αποβιώσαντος Μπράιαν Λένιχαν

Αυτό προκύπτει ανάγλυφα στο βιβλίο «Brian Lenihan: In Calm and Crisis» (Merrion Press, 2014), που κυκλοφόρησε το Σαββατοκύριακο και αποσπάσματά του προδημοσίευσε ο βρετανικός Independent στην κυριακάτικη έκδοσή του. Το βιβλίο μιλάει για τη ζωή και την πολιτική σταδιοδρομία του Μπράιαν Λένιχαν, του μοιραίου υπουργού Οικονομικών της Ιρλανδίας που διαχειρίστηκε τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση στην ιστορία της χώρας.

Στη θέση αυτή ο πολιτικός του ρεπουμπλικανικού κεντροδεξιού Fianna Fail βρέθηκε από τις 7/5/2008 έως τις 9/3/2011, οπότε και άλλαξε η κυβέρνηση. Λίγους μήνες μετά, στις 10/6/2011, ο Λένιχαν απεβίωσε χτυπημένος από τον καρκίνο. Νωρίτερα το κόμμα του είχε υποστεί συντριπτική ήττα στις εθνικές εκλογές, έχοντας απαξιωθεί πλήρως στα μάτια των Ιρλανδών για τους χειρισμούς του αναφορικά με την τραπεζική κρίση και την ένταξη της χώρας στο μνημόνιο.

Με τον πιο ωμό τρόπο

Το ότι οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη εκβίασαν με τον πιο ωμό τρόπο το Δουβλίνο να αποδεχθεί τους όρους των δανειστών δεν είναι κάτι που ακούγεται για πρώτη φορά. Αντιθέτως, αποτελεί ένα από τα πιο καυτά πολιτικά ζητήματα στη χώρα τα τελευταία χρόνια.

Ο ίδιος ο Λένιχαν στην τελευταία συνέντευξη που έδωσε πριν από το θάνατό του στο BBC είχε πει πως η ΕΚΤ τον είχε απειλήσει προφορικά και μέσω αλληλογραφίας για το τι θα συνέβαινε στην Ιρλανδία αν δεν δεχόταν τη διάσωση της τρόικας, διαψεύδοντας τους ισχυρισμούς του Κλάους Μαζούχ πως το Δουβλίνο πήρε την απόφαση μόνο του.

Η απειλή έγινε κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης, ισχυρίζεται στο βιβλίο για τον Λένιχαν ο Πάτρικ Χόνοχαν, πρώην οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, τον οποίο διόρισε ο Λένιχαν πρόεδρο της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας τον Σεπτέμβριο του 2009. Ο Χόνοχαν, που τύγχανε κοινής αποδοχής από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, ανέλαβε να σώσει το τραπεζικό σύστημα της Ιρλανδίας, αλλά, όπως και ο Λένιχαν, έπεσε τραγικά έξω στις προβλέψεις του.

«Το προσωπικό της τρόικας δήλωσε κατηγορηματικά στον Μπράιαν πως δεν θα είχε πρόγραμμα διάσωσης αν χτυπούσε τους ομολογιούχους. Για κάποιο λόγο, περίμεναν να με ενημερώσουν αργότερα για την απόφαση που είχε προφανώς αποφασιστεί σε τηλεδιάσκεψη στο ανώτατο επίπεδο και στην οποία δεν προσκλήθηκε κανένας εκπρόσωπος της Ιρλανδίας», γράφει ο Χόνοχαν, που ισχυρίζεται ότι έμαθε για τη συνάντηση μετά το τελεσίγραφο της τρόικας προς τον Λένιχαν στις 26/11/2011.

Το εντυπωσιακό σε αυτά είναι πως ο κεντρικός τραπεζίτης που σήμερα διαμαρτύρεται ότι έμεινε στην απ’ έξω, λίγες μέρες, τότε, νωρίτερα είχε προκαλέσει σάλο με συνέντευξή του (RTE Radio One, 18/11/2011), όπου αποκάλυπτε πως επίκειται δάνειο από την τρόικα «δεκάδων δισ. ευρώ», το οποίο αναμένεται να αποδεχθεί η κυβέρνηση. Η τελευταία αιφνιδιασμένη έσπευδε να το διαψεύσει, αν και οργίαζαν οι φήμες περί του αντιθέτου, ιδίως μετά το Eurogroup της 16ης/11/2011, όπου παρευρέθη ο τότε επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Ολι Ρεν και όλο το ιερατείο προσπαθούσε να βρει τρόπο να μην εξαπλωθεί ο πανικός σε Ισπανία και Πορτογαλία, με την Ελλάδα να έχει ήδη «καεί».

Ο Χόνοχαν, ως συμμετέχων στις συνεδριάσεις της ΕΚΤ, γνώριζε από μέσα τα πράγματα και ήταν από αυτούς που πίεζαν το Δουβλίνο να αποδεχθεί το πρόγραμμα, καθώς γινόταν φανερό από τον Σεπτέμβριο του 2010 πως η κατάσταση είχε ξεφύγει με τις τράπεζες που είχαν ανακεφαλαιωθεί από το κράτος.

Ο κεντρικός τραπεζίτης διαβεβαίωνε πως σύντομα θα απογαλακτίζονταν από το κράτος και θα στέκονταν στα πόδια τους, κάτι που χαρακτηρίστηκε ως «το μεγαλύτερο λάθος που έγινε ποτέ από Ιρλανδό». Οπως αποδείχθηκε οι τράπεζες δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσουν το μεγάλο όγκο των ομολόγων που έληγαν τον Σεπτέμβριο του 2010 και κατέφυγαν σε έκτακτο δανεισμό από την ΕΚΤ.

Εως τον Νοέμβριο χρωστούσαν πάνω από 60 δισ. ευρώ, οι επιθετικές περικοπές της κυβέρνησης δεν ισορροπούσαν την κατάσταση και οι αγορές είχαν καταστήσει πλέον απαγορευτική τη χρηματοδότηση του ιρλανδικού χρέους. Απέναντι στην ΕΚΤ και τον Ζαν-Κλοντ Τρισέ που φάνηκε να ενορχηστρώνει την πλήρη αποπληρωμή των ομολόγων και την υπαγωγή της Ιρλανδίας σε δανεισμό, ο Λένιχαν προωθούσε την πρόταση του ΔΝΤ που προέβλεπε πρώτα κούρεμα 30 δισ. ευρώ σε ομόλογα χαμηλής εξασφάλισης, ώστε να μην πέσει όλο το βάρος στους Ιρλανδούς φορολογούμενους. Σύμφωνα με τον ιρλανδικό Τύπο, απορρίφθηκε από κάποιον που κανείς δεν περίμενε, τον Αμερικάνο υπ. Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ. Ο Χόνοχαν αποκαλύπτει πως η ιδέα να «χτυπηθούν» οι κάτοχοι κάποιων ομολόγων δεν είχει απορριφθεί εξ αρχής από την τρόικα στις διαπραγματεύσεις.

Οπως γράφει στο ίδιο βιβλίο, ο Ρέι Μακ Σάρεϊ, υπουργός Οικονομικών του Fianna Fail τη δεκαετία του ’80 και αργότερα Ευρωπαίος επίτροπος Αγροτικής Πολιτικής: «Ο Μπράιαν ήθελε να «χτυπηθούν» οι μεγαλοομολογιούχοι και συζητήσαμε αρκετές φορές επ’ αυτού. Ενα πρωί μου τηλεφώνησε, λέγοντάς μου πως ήταν πολύ χαρούμενος γιατί ο Τρισέ είχε πει πως θα μπορούσε να το κάνει. (…)

Οι γερμανικές τράπεζες

Αργότερα την ίδια μέρα πήρε μελαγχολικός, λέγοντας πως ο Τρισέ είχε αλλάξει γνώμη, γιατί κατάλαβε πως το μεγάλο θύμα αν «καίγονταν» οι ομολογιούχοι θα ήταν οι μεγάλες γερμανικές και γαλλικές τράπεζες. Αυτή ήταν μια επαίσχυντη απόφαση γιατί η ΕΚΤ υποτίθεται εκπροσωπεί τα συμφέροντα της Ευρώπης γενικά, αλλά ήταν σαφώς κάτω από την κυριαρχία των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών. Ακόμα και σήμερα δεν θα είχα μεγάλη εμπιστοσύνη στην ΕΚΤ, και έως ότου η Ευρώπη να αποκτήσει μια εντελώς ανεξάρτητη οντότητα για να υπερασπιστεί το νόμισμά της, το ευρώ θα παραμείνει εύθραυστο».

Στις 21/11/2010, ο τότε Ιρλανδός πρωθυπουργός επιβεβαίωσε πως η Ιρλανδία έκανε αίτηση επισήμως για οικονομική βοήθεια από το EFSF και το ΔΝΤ, κίνηση που επιδοκιμάστηκε από την ΕΚΤ και τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών. Μέχρι σήμερα, οι Ιρλανδοί περιμένουν να δοθεί στη δημοσιότητα η περίφημη επιστολή Τρισέ προς τον Λένιχαν τον ταραγμένο εκείνον Νοέμβριο. Η Ευρωπαία διαμεσολαβήτρια Εμιλι Ο Ράιλι, που διαδέχθηκε τον Νικηφόρο Διαμαντούρο, σε επιστολή της προς την ΕΚΤ (7/3/2014) εξέφραζε την απογοήτευσή της για το γεγονός πως «το Δ.Σ. της ΕΚΤ έχει μπλοκάρει τη δημοσίευση της επιστολής», παρά το αίτημα Ιρλανδού δημοσιογράφου που ζητά πρόσβαση σ’ αυτήν. «Λυπάμαι που το Δ.Σ. της ΕΚΤ έχασε την ευκαιρία να εφαρμόσει την αρχή πως σε μια δημοκρατία η διαφάνεια θα πρέπει να αποτελεί τον κανόνα και το απόρρητο την εξαίρεση».

* Η «ΧΑΜΕΝΗ» ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΡΙΣΕ

Μετά τα stress tests, ίσως δοθεί στη δημοσιότητα

Σύμφωνα με πηγές, η «χαμένη» επιστολή προς τον Λένιχαν και μοναδική από τις τρεις που δεν έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα, αναμένεται να βγει στο φως μετά την οριστικοποίηση των stress tests. Σε σχετική ερώτηση πριν από μία εβδομάδα του Ιρλανδού ευρωβουλευτή Μπράιν Χέις προς τον Μάριο Ντράγκι, ο διοικητής της ΕΚΤ απάντησε πως θα συζητήσει για το θέμα στην επόμενη συνεδρίαση του Δ.Σ.

Στο βιβλίο για τον Λένιχαν, αποτίει φόρο τιμής και η Κριστίν Λαγκάρντ, τότε υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας: «Μια στο τόσο ένας αληθινός ηγέτης αναδεικνύεται από τις στάχτες της οικονομικής συμφοράς. Ο Μπράιαν ήταν ένας από εκείνους τους φάρους στο σκοτάδι της νύχτας». Δεν ξέρουμε αν οι χιλιάδες άνεργοι, εκτοπισμένοι και φτωχοποιημένοι Ιρλανδοί θα συγχωρέσουν ποτέ τον Μπράιαν Λένιχαν που έφυγε σε ηλικία 52 ετών χωρίς να δει το τέλος της τραγωδίας, της οποίας υπήρξε μεγάλος πρωταγωνιστής.

Δεν ξέρουμε αν στην ιρλανδική τραγωδία έχει νόημα να μιλά κανείς για φως και σκοτάδι. «Θυμάμαι πολύ ζωντανά να πηγαίνω στις Βρυξέλλες την τελευταία Δευτέρα και να είμαι μόνος μου στο αεροδρόμιο, κοιτάζοντας το χιόνι να λιώνει και αναλογιζόμουν: «Είναι τρομερό. Κανένας Ιρλανδός υπουργός δεν έχει ξανακάνει κάτι τέτοιο»», εξομολογούνταν ο Λένιχαν (BBC Radio 4, 24/4/2011) που τον Απρίλιο του 2008 περιέγραφε μια οικονομία ωσάν να πρόκειται να μην καταρρεύσει ποτέ. Στην Ερημη Χώρα των τραπεζών, εξάλλου, ο Απρίλιος είναι ο Απρίλης ο σκληρός.